Baby’s herkennen moedertaal aan ritme
Taal- en spraakontwikkeling bij kinderen centraal op Europese dag van de logopedie (6 maart)
Goed leren praten begint al heel vroeg. Tijdens het eerste levensjaar gebruiken kinderen nog geen gesproken woorden. Toch is de taalontwikkeling dan al in volle gang, en begint al tijdens de zwangerschap. Baby’s kunnen hun moedertaal meteen na geboorte al
herkennen aan het ritme. Op de Europese dag van de Logopedie (6 maart) lanceert de beroepsvereniging van logopedisten NVLF de geheel herziene website www.kindentaal.nl.
In het eerste levensjaar gaan kinderen al woorden in zinnen herkennen. Ouders hoeven hiervoor geen oefeningen met het kind te doen. Tegen het kind praten tijdens het verschonen van de luier of het klaarmaken van het eten is voldoende. De baby reageert met geluidjes, mimiek en bewegingen.
Ouders kunnen al na enkele weken aan het huilen van hun baby horen hoe het zich voelt. Dr. Ellen Gerrits, lector Logopedie: “Deze vroege periode is een belangrijke fase om spraak- en taalontwikkelingsstoornissen tijdig met preventieve logopedie te ontdekken en te behandelen. Het signaleren van
een taalachterstand kan al bij een kind van twee jaar.”
Mijlpaal
De ontwikkeling van onze non-verbale communicatie is een belangrijke voorloper van de talige ontwikkeling. De taalontwikkeling van kinderen is een proces van interactie, tussen ouders, broertjes, zusjes, opa en oma. Bij het stimuleren van de taalontwikkeling spelen de ouders een grote rol.
“Het eerste woordje is een belangrijke mijlpaal, maar dan begint het pas. Het kind moet tussen 0 en 5 jaar alles leren over de uitspraak van woorden, werkwoordvervoeging, de betekenis van woorden, grammatica van zinnen en leren hoe je antwoord geeft op een vraag en een verhaal vertelt. Het
kind begrijpt altijd meer dan het zelf zegt (net als wij). Zo kan een kind van 2 1/2 jaar al langere zinnen begrijpen, terwijl het zelf nog spreekt in zinnen van twee `a drie woorden”, legt Ellen Gerrits uit.
De eerste levensjaren van het kind worden in de ontwikkelingspsychologie aangeduid als de `gevoelige periode’ voor de taalontwikkeling. Dat betekent dat de taalverwerving dan vrijwel vanzelf gaat. Peuters kunnen zonder probleem meerdere talen tegelijk verwerven, bijvoorbeeld Spaans van de
moeder en Nederlands van de vader. Dit is anders na het zesde levensjaar waar het meer bewust taal leren wordt.
Leren lezen
Leren lezen is niet alleen leuk en spannend. Voor kinderen is het een sleutel naar de kennis van de wereld. Lezen en voorlezen stimuleert het leervermogen. Als kinderen leren lezen gaat er letterlijk een wereld voor ze open. Een kind leert nieuwe woorden en hun betekenis en doet kennis op over
de wereld om zich heen. Goed kunnen lezen is een belangrijke voorspeller voor schoolsucces. “Door het zelf lezen en het luisteren tijdens voorlezen, leert een kind hoe de opbouw van een taal in elkaar zit; hoe de zinnen lopen, welke regels er bij een taal horen en hoe je die regels kunt
gebruiken in het praten. Verder draagt het leren lezen bij aan de fantasie van kinderen en stimuleert het de concentratie”, aldus Ellen Gerrits.
In Nederland leren kinderen in groep drie van het basisonderwijs lezen en spellen. Toch maken veel kinderen al voor die tijd kennis met geschreven taal. “Kleuters leren al hun naam op een tekening te schrijven, ze herkennen de letters van hun favoriete speelgoed en natuurlijk de `M’ van
`MacDonalds’. Door het voorlezen leren kinderen dat de woorden een verhaal vertellen, dat het verhaal een begin en eind heeft, dat je een boek leest van boven naar beneden en van links naar rechts. Dit is allemaal informatie die het proces van leren lezen voor een kind makkelijker zal maken.
Wanneer kinderen in de kleuterleeftijd al belangstelling hebben voor geschreven taal en letters kennen is dit een positieve voorspeller voor het leren lezen. Maar in tegenstelling tot de taalverwerving gaat lezen niet vanzelf, het moet systematisch en methodisch aangeboden worden.