DNA-variant beïnvloedt kans op diabetes en medicijnwerking
Array
Een DNA-variatie nabij het gen voor een spijsverteringsenzym beïnvloedt niet alleen de kans op het krijgen van diabetes, maar ook het effect van diabetesmedicijnen. Die ontdekking beschrijft dr. Leen ’t Hart van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) samen het VU medisch centrum en Deense, Duitse, Engels en Zweedse onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Diabetes. Deze kennis geeft nieuwe aanknopingspunten voor het voorkomen en effectiever behandelen van diabetes.
Het spijsverteringsenzym chymotrypsine breekt eiwitten in een maaltijd af zodat de darmen ze kunnen opnemen. De onderzoekers ontdekte dat ongeveer twintig procent van de bevolking een DNA-variant heeft nabij het gen voor chymotrypsine waardoor ze meer chymotrypsine aanmaken. “Bekend was al dat mensen met die variant minder snel type 2 diabetes krijgen”, vertelt Leen ’t Hart, onderzoeker bij de afdelingen Moleculaire Celbiologie en Moleculaire Epidemiologie van het LUMC.
Darmhormoon
“Bij gezonde vrijwilligers zagen we dat mensen met de DNA-variant tot wel 40 procent meer insuline afgeven na stimulatie met GLP-1, glucagon-like peptide-1”, aldus ’t Hart. GLP-1 is een darmhormoon dat vrijkomt tijdens het eten en dat er onder andere voor zorgt dat er meer insuline wordt aangemaakt waardoor de bloedsuikerspiegel na een maaltijd niet te veel stijgt. De verminderde kans op type 2 diabetes komt dus waarschijnlijk doordat de DNA-variant mensen gevoeliger maakt voor de werking van het GLP-1, schrijven de onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Diabetes (15 mei online).
Personalized medicine
Hoewel de mensen met de gevonden genetische variant – genaamd rs7202877-G – dus een verminderde kans op type 2 diabetes hebben, blijken type 2 diabetespatiënten met de variant juist slechter te reageren op relatief nieuwe diabetesmedicijnen die de werking van het GLP-1 beïnvloeden, de zogenaamde DPP4-remmers. “Hoe dat komt weten we nog niet precies, maar het heeft mogelijk te maken met een verhoogde activiteit van het enzym chymotrypsine in de darm. We willen dat verder uitzoeken”, aldus ’t Hart, die onderzoek doet naar personalized medicine bij diabetes, dat wil zeggen op maat gesneden therapie voor iedere patiënt, rekening houdend met iemands genetische eigenschappen.
Consortium
Aan dit onderzoekt werkten naast onderzoekers van het LUMC diverse onderzoeksgroepen mee van onder andere het Nederlands Tweelingen Register en het Diabetes Zorgsysteem West-Friesland van de VU en VUmc te Amsterdam, de Eberhards Karls Universiteit Tübingen, Duitsland en de Universiteit van Dundee, Engeland. Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van subsidies van onder andere het Diabetes Fonds Nederland en de Biobanking and Biomolecular Research Infrastructuur Nederland (BBMRI-NL).
