Dosering medicatie morbide obese patiënten moet zorgvuldiger
Array
Voor patiënten met extreem overgewicht ontbreken duidelijke doseringsrichtlijnen bij het toedienen van medicatie. Het verschilt per ziekenhuis of zelfs per arts hoeveel er aan patiënten met morbide obesitas wordt voorgeschreven. Uit promotieonderzoek van ziekenhuisapotheker dr. Jeroen Diepstraten in het St. Antonius Ziekenhuis Utrecht/Nieuwegein blijkt dat de werking van geneesmiddelen beïnvloed wordt door extreem overgewicht. Diepstraten ontwikkelde nieuwe doseerschema’s voor het narcosemiddel propofol en voor nadroparine, een bloedverdunner tegen trombose. Verkeerde dosering van deze geneesmiddelen kan tot risicovolle bijwerkingen leiden.
Enquête
Wereldwijd ontbreken vaste richtlijnen bij het voorschrijven van medicatie aan patiënten met morbide obesitas. Voor zijn promotieonderzoek hield ziekenhuisapotheker dr. Jeroen Diepstraten een enquête onder Nederlandse chirurgen. “In de praktijk stemmen chirurgen de hoeveelheid geneesmiddel om trombose te voorkomen af op een bepaalde BMI -waarde of op het lichaamsgewicht van een patiënt. Of ze verhogen de dosis op basis van hun intuïtie en ervaring”, licht hij toe. De ziekenhuisapotheker onderzocht of deze manier van doseren wel accuraat genoeg is. Want het ene geneesmiddel lost beter op in vet, terwijl een ander medicijn juist in de bloedbaan blijft. Dr. Diepstraten keek specifiek naar het effect van overgewicht op de werkingsduur van de geneesmiddelen propofol (een narcosemiddel) en nadroparine (een bloedverdunner) bij patiënten met extreem overgewicht.
Dubbele dosis
Propofol wordt gebruikt door anesthesiologen om patiënten tijdens de operatie in slaap te brengen en te houden. Mensen met extreem overgewicht scheiden propofol sneller uit dan mensen met een gezond lichaamsgewicht. Echter niet twee keer zo snel bij een twee keer zo groot lichaamsgewicht zoals kan worden verondersteld. Dr. Diepstraten ontdekte dit door de concentraties propofol in het bloed bij patiënten met morbide obesitas nauwkeurig te bepalen. Een nauwkeurige dosering van propofol is van belang om patiënten voldoende diep onder narcose te brengen.
Doseerschema
Volgens de bijsluiter moet een patiënt een dosering krijgen op basis van lichaamsgewicht, maar dit is echter nooit onderzocht bij patiënten met extreem overgewicht. Uit het onderzoek blijkt dat een patiënt van 200 kg voldoende onder narcose is met de dosering die gebaseerd is op 150 kg. Dus met een kwart minder dan je op basis van lichaamsgewicht zou verwachten. De hersenactiviteit die bij narcose gemeten wordt om te bepalen hoe diep een patiënt in slaap is, bleef stabiel. Op basis van deze bevindingen stelde dr. Diepstraten een doseerschema op, wat bij vijftig patiënten is geëvalueerd.
Bloedverdunners
Voor het geneesmiddel nadroparine stelde dr. Diepstraten een doseerschema op dat gebaseerd is op het Lean Body Mass gewicht, het vetvrije lichaamsgewicht. Nadroparine wordt gebruikt om trombose te voorkomen of te behandelen en verdunt het bloed. Een patiënt met morbide obesitas heeft meer bloed en moet daarom meer nadroparine krijgen. Voor dit geneesmiddel was voor patiënten met extreem overgewicht een dubbele dosis ten opzichte van patiënten zonder overgewicht juist een te lage dosering. Uit bloedonderzoek bleek dat bij de helft van de morbide obese patiënten een te lage concentratie nadroparine in het bloed aanwezig was. Hierdoor neemt de kans op een trombose voor deze groep toe. Een accurate dosering van nadroparine is daarom vitaal.
Overgewicht kinderen
In zijn promotieonderzoek heeft dr. Jeroen Diepstraten morbide obese patiënten gevolgd die in het St. Antonius Ziekenhuis voor een maagverkleiningsoperatie waren opgenomen. Ook heeft hij de werking van propofol onderzocht bij kinderen met extreem overgewicht om te analyseren of het lichaam van een kind van 150 kg een andere dosering nodig heeft dan een volwassen morbide obese patiënt met hetzelfde gewicht. Voor dat deel van het onderzoek week hij uit naar het Cincinnati Children’s Hospital in de Verenigde Staten. Ook is een deel van het onderzoek uitgevoerd in samenwerking met het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam. “Ik hoop dat nieuwe geneesmiddelen in de toekomst ook bij mensen met extreem overgewicht worden getest, zegt de ziekenhuisapotheker. Vervolgstudies over medicijngebruik bij morbide obese patiënten die voortborduren op zijn bevindingen zullen zich richten op het voorschrijven van antibiotica en pijnmedicatie.
