‘Onmogelijke’ niertransplantatie gelukt na verwijderen van antistoffen
ArrayNieuwe methode bij transplantatie biedt perspectief aan ‘kansloze’ nierpatiënten
In het Erasmus MC is een succesvolle niertransplantatie uitgevoerd bij een patiënte die geen transplantatie kon ondergaan vanwege de aanwezigheid van antistoffen in haar bloed. Volgens een nieuwe methode werd het bloed gefiltreerd, waardoor de antistoffen werden verwijderd. Deze behandeling, ontwikkeld in de Verenigde Staten, is voor het eerst met succes uitgevoerd in Nederland. De methode geeft toekomst aan nierpatiënten voor wie de kansen op een succesvolle transplantatie vrijwel nihil zijn, ondanks het veelzijdige Nederlandse levende donatie programma.
Tijdens de behandeling ondergaat het bloed vijf tot tien keer een zogeheten plasmaferese, een geneeskundige behandeling waarbij het bloedplasma van de patiënt -met daarin de antistoffen- wordt verwijderd, maar de rode en witte bloedcellen niet. Na elke plasmaferese krijgt de patiënt medicijnen toegediend die ervoor zorgen dat de aanmaak van nieuwe antistoffen wordt verminderd. De plasmaferese behandeling wordt 1-2 weken voor de mogelijke transplantatiedatum uitgevoerd op de dialyse afdeling.
De nieuwe methode biedt perspectief aan nierpatiënten voor wie de kansen op een succesvolle transplantatie vrijwel nihil zijn vanwege de aanwezigheid van antistoffen. Dat zijn bijvoorbeeld patiënten die een bloedtransfusie hebben ondergaan of zwanger zijn geweest. Of patiënten die op jonge leeftijd al een donornier kregen, maar zijn toegekomen aan een nieuwe transplantatie. Door hun eerdere transplantatie hebben zij antistoffen opgebouwd die acceptatie van een nieuwe donornier vrijwel onmogelijk maken.
Tot op heden is deze categorie patiënten, naar schatting 5 tot tien per jaar, afhankelijk van nierdialyse. Terwijl zij dikwijls wel een familielid of dierbare beschikbaar hebben die hen een nier wil schenken. In het Erasmus MC worden verschillende levende donatie programma’s uitgevoerd. De beoogde patiëntengroep kan pas in aanmerking komen voor deze nieuwe methode indien de bestaande programma’s hun geen kansen bieden.
De nieuwe behandeling werd uitgevoerd door internist-nefroloog Ajda Rowshani. In het Erasmus MC leidt zij als hoofdonderzoeker een internationale studie naar nieuwe behandelmethoden om het optreden van afstotingsreacties in deze specifieke groep patiënten te voorkomen. Rowshani heeft deze methode in samenwerking met de afdeling Nefrologie en Niertransplantatie en met ondersteuning door twee onderzoeksverpleegkundigen verder ontwikkeld voor toepassing in Nederland.
Naar schatting zal de helft van deze groep patiënten baat hebben bij nieuwe methode. Zij denkt dat het aantal patiënten dat de nieuwe behandelmethode in de toekomst nodig zal hebben, nog duidelijk kan stijgen. Over de kosten van de behandeling zegt zij: ,,De behandeling is kosteneffectief. Jaren lang dialyseren is veel duurder en belastender voor de patiënt, en heeft een minder goede prognose’’
