Synergievoordelen te behalen met decentralisaties
Array
Overlap in voorzieningengebruik kan kostenvoordelen opleveren voor gemeenten.
Volgens het CPB kunnen gemeenten bij de decentralisaties jeugdzorg, werk en zorg, financiële- en kwaliteitsrisico’s beperken doordat de doelgroepen van de drie decentralisaties elkaar deels overlappen. Dit biedt mogelijkheden voor synergievoordelen én het beter laten aansluiten van het aanbod op de vraag. Panteia onderzocht voor diverse gemeenten de omvang van de overlap in voorzieningengebruik bij burgers én bij huishoudens. Uit recent afgerond onderzoek voor de Drechtsteden blijkt dat van alle huishoudens die gebruik maken van een voorziening, er bij 10% sprake is van overlap tussen de domeinen Zorg, Jeugd en/of Werk. Bij die huishoudens liggen kansen voor een integrale gezinsaanpak en kunnen synergievoordelen worden behaald: goedkopere en betere zorg.
Binnen het onderzoek is in kaart gebracht welke voorzieningen gelijktijdig (door één persoon of binnen één huishouden) worden gebruikt: de zogenaamde ‘samenloop’ in voorzieningengebruik. Meegenomen zijn voorzieningen voor ouderen en mensen met een beperking (AWBZ, Wmo), voor kinderen en gezinnen (jeugdzorg en speciaal onderwijs) en langdurig werklozen (WWB, WSW).
Zo‘n 13% van de inwoners en 21% van de huishoudens blijkt gebruik te maken van één of meer voorzieningen. De meest gebruikte voorzieningen zijn hulpmiddelen, huishoudelijke hulp en bijstand. Hierna volgen geestelijke gezondheidszorg voor kinderen (jeugd-GGZ), toegang jeugdzorg (Bureau Jeugdzorg), Algemeen Maatschappelijk Werk, schuldhulpverlening en de sociale werkplaats.
Als we kijken naar samenloop in het gebruik van voorzieningen vanuit de drie decentralisaties Zorg, Jeugd en Werk, blijkt dat er bij zo’n 5% van de personen die gebruik maken van een voorziening, sprake is van overlap. Het gaat dan vrijwel alleen om de overlap tussen Zorg en Werk.
Op huishoudensniveau is er meer overlap zichtbaar, omdat hier gebruik van zorg- en werkvoorzieningen door één of meerdere personen binnen het huishouden gepaard kan gaan met het gebruik van jeugdzorg door de kinderen. Van alle 26.000 huishoudens in de Drechtsteden die gebruik maken van een voorziening, is er bij 10% sprake van overlap tussen de domeinen. Ook hier is de overlap tussen Zorg en Werk het grootst (7%), gevolgd door de overlap tussen Jeugd- en Werkvoorzieningen (3%), en overlap tussen Zorg en jeugd (2%). In 1% van de huishoudens die van voorzieningen gebruik maken, is sprake van gebruik van voorzieningen uit alle drie de domeinen Zorg, Jeugd en Werk. Deze huishoudens maken bijvoorbeeld gebruik van bijstand, maatschappelijk werk, geestelijke gezondheidszorg, ambulante jeugdzorg, en/of jeugdreclassering.
Bij de 10% huishoudens waar sprake van overlap tussen de domeinen Zorg, Jeugd en/of Werk, liggen kansen voor een integrale gezinsaanpak en kunnen synergievoordelen worden behaald.
