Late zwangerschapsafbreking omlaag door 20 weken echo

echo-3DEvaluatie wijst uit: veel minder meldingen voor Regeling centrale deskundigencommissie dan voorzien
De in 2007 ingestelde centrale deskundigencommissie die meldingen van late zwangerschapsafbreking (LZA) en levensbeëindiging bij pasgeborenen (LP) door artsen moet beoordelen op zorgvuldigheid, heeft veel minder meldingen gekregen dan vooraf werd voorzien. Een belangrijke reden hiervoor is het afgenomen aantal late zwangerschapsafbrekingen en levensbeëindigingen bij baby’s door de komst van de 20 weken echo. Dit concludeert de onderzoeksgroep die de Regeling centrale deskundigencommissie heeft geëvalueerd in opdracht van ZonMw. Het rapport over het onderzoek is vandaag door de minister van VWS aangeboden aan de Tweede Kamer.

Het aantal zwangerschapsafbrekingen na 24 weken en levensbeëindigingen bij pasgeborenen met ernstige aangeboren aandoeningen is met een factor 10 afgenomen door de invoering van de 20 weken echo in 2007. Door de invoering van prenatale diagnostiek worden veel ernstige aangeboren afwijkingen eerder opgespoord dan vroeger. Prof.dr. Suzanne van de Vathorst, hoogleraar kwaliteit van de laatste levensfase en van sterven en werkzaam in het Erasmus MC, is projectleider van de evaluatie: “In totaal werden tot 2012 zeven meldingen gedaan. Bij alle meldingen kwam de commissie tot het advies dat er zorgvuldig gehandeld is, heeft het OM het advies van de commissie gevolgd en is de zaak onvoorwaardelijk geseponeerd. Door de invoering van de 20 weken echo worden beslissingen over mogelijke behandelingen bij kinderen met ernstig aangeboren aandoeningen eerder genomen.”

De evaluatie brengt ook knelpunten aan het licht. Uit gesprekken met artsen blijkt dat zij de Regeling onduidelijk vinden en dat zij weinig vertrouwen hebben in de rechtszekerheid ervan. Zo geeft de Regeling voor LP geen definitie over wat er onder levensbeëindiging wordt verstaan en eist ze bij LZA een onmogelijke mate van zekerheid bij de voorspelling van het ziektebeloop. Gynaecologen streven daarom naar een zwangerschapsafbreking vóór de 24 weken termijn verstrijkt. Of ze verwijzen vrouwen daarvoor naar het buitenland.

De eis van actueel ondraaglijk lijden is volgens artsen in veel gevallen niet goed toepasbaar op pasgeborenen met zeer ernstige afwijkingen. Het kind lijdt op het moment van besluitvorming niet altijd, maar ernstig lijden wordt in de toekomst wél voorzien. Artsen zijn daarom terughoudend en willen voorkomen dat zij een melding maken met risico op vervolging. Soms leidt het staken van een behandeling als beademing of het geven van kunstmatige voeding tot het overlijden van een kind. Niet altijd vinden artsen dit voor hun patiënt de optimale oplossing.

De toekomst van de Regeling kan twee kanten op, vinden de onderzoekers. De Regeling moet beter worden geformuleerd of plaatsmaken voor een wetswijziging. Bij keuze voor instandhouding moet onder meer de definitie van levensbeëindiging worden verhelderd. Hiervoor kan het onlangs opgestelde standpunt van de KNMG gebruikt worden. Ook moet er duidelijkheid komen over wat wel en wat niet onder levensvatbaarheid wordt verstaan. Van de Vathorst: “Dit kan het vertrouwen van artsen herstellen en het vergroot de kans dat er ook daadwerkelijk gebruikt gemaakt zal worden van de Regeling.”

Als de Regeling niet wordt aangepast adviseren de onderzoekers om het Wetboek van Strafrecht te wijzigen en het verbod op een zwangerschapsafbreking na 24 weken op medische indicatie op te heffen. In veel omringende landen is dit al zo geregeld. De noodzaak om een zwangerschapsafbreking te vervroegen of daarvoor naar het buitenland te verwijzen wordt daarmee weggenomen. Deze medische indicatie draait om ernstige en niet te herstellen aandoening bij de foetus of een niet op andere wijze weg te nemen gevaar voor de vrouw. Het gaat hierbij om foetussen waarbij bijvoorbeeld door chromosomale afwijkingen, de aanleg van vitale organen ernstig verstoord is.

Het evaluatieonderzoek werd uitgevoerd door onderzoekers van het AMC en Erasmus MC in opdracht van ZonMw. Er werden drie deelonderzoeken verricht: een literatuuronderzoek, een juridisch onderzoek en een praktijkonderzoek bestaande uit enquêtes en interviews met gynaecologen, kinderartsen en perinatologen. Het volledige rapport is te vinden op de website van ZonMw (www.zonmw.nl/publicaties).

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen