Eiwitcocktail verlost muis van diabetes

alvleesklierCellen van de alvleesklier om te bouwen tot insulineproducenten
Cellen van de alvleesklier die normaal spijsverteringsappen maken, zijn te herprogrammeren tot insulineproducenten. Dit blijkt uit onderzoek van dr. Harry Heimberg en dr. Luc Bouwens van de Vrije Universiteit Brussel dat wordt gesteund door stichting DON (Diabetes Onderzoek Nederland). Meer dan de helft van de muizen met diabetes die met een speciale eiwitcocktail werden behandeld, kan daarna zelf het suikergehalte in het bloed weer goed regelen. Deze belangrijke stap in het onderzoek naar een oplossing voor diabetes is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Biotechnology.

Herprogrammeren
Aan de Vrije Universiteit Brussel onderzoekt dr. Harry Heimberg met steun van stichting DON de mogelijkheid om cellen in de alvleesklier te herprogrammeren tot be?tacellen. De alvleesklier bevat een klein aantal be?tacellen die insuline maken, en een veel groter aantal cellen die sappen produceren voor de spijsvertering. Deze spijsverteringscellen worden, in tegenstelling tot de insulineproducerende be?tacellen, niet aangetast bij patie?nten met diabetes. Heimberg: “Recent onderzoek wijst uit dat deze cellen onder bepaalde omstandigheden kunnen veranderen in be?tacellen. Bijvoorbeeld door bij muizen bepaalde genen aan die cellen toe te voegen die de ‘sapcellen’ van de alvleesklier herprogrammeren tot be?tacellen. Met het oog op mogelijke toepassingen bij de mens, zou je die cellen in de toekomst liever herprogrammeren zo?nder genetische manipulatie.”

Permanente verandering
In de publicatie in Nature Biotechnology tonen Heimberg, Bouwens en collega-onderzoekers aan dat die mogelijkheid inderdaad bestaat. Bij muizen met diabetes die ze behandelden met een eiwitcocktail (cytokines EGF en CNTF) veranderde een deel van de ‘sapcellen’ in be?tacellen. Heimberg: “Zo ontstaan normaal werkende be?tacellen die insuline produceren. Bovendien is het aantal cellen bij de meeste muizen zo groot, dat ze daarmee weer voldoende insuline kunnen maken om de bloedsuikerspiegel te normaliseren. Niet voor eventjes, maar gedurende de volle acht maanden dat we die muizen hebben gevolgd. De eiwitcocktail brengt dus een permanente verandering in de cellen teweeg.”

Behandeling
Het ‘omkatten’ van sapcellen naar be?tacellen met een eiwitmix is een fascinerende ontwikkeling. Heimberg: “We gaan dit model dan ook gebruiken om deze herprogrammering minutieus te onderzoeken. De eiwitcocktail zet in de ‘sapcellen’ kennelijk een moleculaire reactie in gang, waardoor ze van identiteit en gedrag veranderen. We willen precies weten welke stoffen en eiwitten in dat proces een cruciale rol spelen en hoe we die stoffen kunnen stimuleren en bei?nvloeden. Want uiteindelijk willen we deze kennis gebruiken om een werkzame therapie voor patie?nten met diabetes te ontwikkelen.”

Diabetes ontstaat wanneer be?tacellen in de alvleesklier te weinig insuline aanmaken om de suikerspiegel van het bloed in balans te houden. Het spuiten van insuline heeft de situatie van diabetespatie?nten verbeterd, maar is niet ideaal. Onderzoek richt zich daarom op het herstellen of aanmaken van be?tacellen. Omdat deze cellen helaas nauwelijks uit zichzelf delen, zoeken wetenschappers naar andere innovatieve oplossingen. Alleen al in Nederland is diabetes vastgesteld bij 1 miljoen mensen en sterft er ieder uur iemand aan de gevolgen van deze slopende ziekte. Stichting DON ondersteunt fundamenteel diabetesonderzoek in de ruimste zin van het woord. Aan investeringen in deze onderzoeken naar de oplossing voor diabetes ontlenen diabetespatie?nten de hoop dat genezing ooit mogelijk is.

Marieke Timmer

Marieke Timmer kan voor een serieus gezondheidsprobleem niet zonder de hulp van een echte zorgprofessional. Net zo goed als u voor het uitwerken van een communicatieplan, het ontwerpen van een logo, het bouwen van een website of het schrijven van een nieuwsbrief of folder op patienthoogte eigenlijk niet zonder de kwaliteiten van een communicatieprofessional kunt. Maar dan natuurlijk wel een met kennis van de zorgsector!

Recente artikelen