Gebruik checklist doet aantal patiënten met complicaties door operatie met helft dalen

Het gebruik van een ‘checklist’ in de operatiekamer doet het aantal patiënten met complicaties als gevolg van een chirurgische ingreep, met de helft dalen. Dat stelden onderzoekers van de Universiteit Hasselt vast in een studie naar het effect van het gebruik van de zogenaamde ‘surgical safety checklist’ van de WHO.

“Naar schatting één op vijf patiënten die een operatie ondergaat, loopt het risico op een complicatie. Een groot deel van die complicaties valt te vermijden door het gebruik van onder meer zo’n checklist. Sterker nog: een checklist redt mensenlevens”, zegt prof. dr. Dominique Vandijck, verbonden aan de onderzoeksgroep Patiëntveiligheid & Gezondheidseconomie van de UHasselt.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) lanceerde in 2007 haar safe surgery– programma, waarvan de zogenaamde surgical safety checklist een onderdeel vormt. De lijst bestaat uit 22 items (onder meer: ‘Is het nodige beeldmateriaal aanwezig?’, ‘Heeft de patiënt een gekende allergie?’ …) die een operatieteam tijdens drie verschillende fases (voor de anesthesie, voor de incisie en bij afloop van de ingreep) zou moeten controleren. Dankzij de WHO-checklist krijgt elke zorgverlener binnen het operatieteam een duidelijk zicht op wie wat doet en voor wat verantwoordelijk is. “En dat is ontzettend belangrijk, want een operatie is een complexe gebeurtenis, met heel wat uiteenlopende handelingen. De identiteit van de patiënt moet gecontroleerd worden, het aantal kompressen geteld, de juiste operatiezijde gemarkeerd … Als je er als zorgverlener verkeerdelijk van uitgaat dat een collega een bepaalde handeling al gesteld heeft, dan kan dat de veiligheid van de patiënt in het gedrang brengen”, zegt UHasselt-doctoraatsstudent Jochen Bergs. “De oorzaak van complicaties tijdens of na een operatie is doorgaans niet te wijten aan gebrekkige kennis of kunde van het operatieteam.”

8 op 100 patiënten
Maar de ‘operatiechecklist’ levert wereldwijd de nodige discussiestof op: zorgverleners zijn het er nog al te vaak niet over eens of het wel noodzakelijk is om die checklist te hanteren. UHasselt-onderzoekers Jochen Bergs, prof. dr. Dominique Vandijck, prof. dr. Johan Hellings en prof. dr. Irina Cleemput focusten in hun studie dan ook op het effect van het gebruik van deze WHO-checklist op het aantal vermeden complicaties en overlijdens. Samen met de beroepsverenigingen voor chirurgen (dr. Donald Claeys), anesthesisten (dr. Jean-Luc Demeere) en operatieverpleegkundigen (Monique Van Hiel) analyseerden ze de resultaten van alle beschikbare studies rond dit onderwerp. “Ons onderzoek toont aan dat, vóór de WHO-checklist, gemiddeld 17 op 100 patiënten complicaties kregen die verband hielden met de chirurgische ingreep. Het gebruik van de checklist halveert dit aantal, naar 8 op 100 patiënten”, aldus Jochen Bergs.

Implementatie
Mede onder impuls van deze inzichten, heeft de Vlaamse overheid het gebruik van de checklist in de operatiekamer opgenomen in haar nieuw ‘toezichtsmodel voor de ziekenhuizen. “Daarmee verplicht de overheid het gebruik van de checklist – een goede zaak voor de kwaliteitsdynamiek die zich reeds fors heeft ingezet in de zorgsector”, zegt prof. dr. Dominique Vandijck.

Het implementeren van dit – op zich eenvoudige – instrument blijkt in de praktijk echter niet evident. Professor Vandijck: “Verder onderzoek naar de manier waarop de lijst – die levens redt – sluitend geïmplementeerd kan worden, is dus nodig. Ook hier speelt de onderzoeksgroep Patiëntveiligheid & Gezondheidseconomie van de UHasselt een voortrekkersrol. Momenteel bekijken we bij de Vlaamse ziekenhuizen welke factoren de implementatie van een checklist belemmeren. Ook daarbij kunnen we rekenen op de steun van de betrokken beroepsverenigingen.”

Dit onderzoek kadert onder meer in de initiatieven van ICURO (koepel van Vlaamse ziekenhuizen met publieke partners) en VIP2 (Vlaams Indicatoren Project voor Patiënten en Professionals), die als doel hebben de ziekenhuizen te ondersteunen om op een gestructureerde en continue wijze te werken aan het verbeteren van de kwaliteit.

Bron: UHasselt

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.