VU leidt onderzoek om nieuwe medicijnen tegen parasieten te ontwikkelen
€ 7,8 miljoen voor geneesmiddelen tegen specifieke enzymen< De komende vier jaar ontwikkelt een internationaal consortium onder leiding van de Vrije Universiteit Amsterdam nieuwe medicijnen tegen parasieten. Het consortium ontvangt hiervoor een subsidie van de Europese Unie. Het gaat om ziektes waar nauwelijks nieuwe medicijnen voor op de markt komen door het potentieel lage rendement voor de farmaceutische industrie, terwijl wereldwijd ruim 229 miljoen mensen besmet zijn met deze aandoeningen, die desastreuze gevolgen hebben voor de gezondheid van mensen en dieren.
Behandeling verwaarloosde ziektes staat stil
Eén van de redenen voor die stilstand is een gebrek aan financiële stimulansen. Er is daarom een dringende behoefte aan ander beleid en aan een grootschalige gezamenlijke inspanning om nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen. Het consortium richt zich specifiek op de ziekte van Chagas, de Afrikaanse slaapziekte, leishmaniasis (zandmugziekte) en schistosomiasis (bilharzia). In de afgelopen 30 jaar zijn slechts negen nieuwe medicijnen tegen deze ziektes op de markt gebracht. Sommige daarvan hebben zware bijwerkingen, terwijl andere heel duur zijn of door resistentie steeds minder goed werken. Het consortium heeft de naam PDE4NPD, wat staat voor PhosophoDiEsterase inhibitors for Neglected Parasitic Diseases.
Geneesmiddelen tegen specifieke enzymen
Het project brengt verschillende methodes voor medicijnonderzoek samen en richt zicht vooral op de ontwikkeling van geneesmiddelen tegen een specifieke familie van enzymen: phosphodiesterases (PDE’s). “Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat PDE’s toegankelijke doeleiwitten voor medicijnen zijn én dat het gericht aanpakken van parasitaire PDE’s een goede strategie is voor de bestrijding van deze ziektes,” zegt VU-wetenschapper en hoofdonderzoeker Rob Leurs. Bekende medicijnen zoals Viagra en Daxas verhelpen aandoeningen door de functie van humane PDE’s te remmen. Leurs vervolgt: “Dit consortium beschikt over alle nodige expertise en de meest geavanceerde technologieën om parasietspecifieke PDE-remmers te ontwikkelen die een goede kans maken om als nieuwe medicijnen te fungeren.”
Expertise VU voor medicijnontwikkeling
Naast de algemene coördinatie van het consortium zullen de onderzoeksteams van VU-wetenschappers Rob Leurs en Iwan de Esch hun expertise over medicijnontwikkeling inzetten om nieuwe moleculen te ontdekken en te ontwikkelen die werkzaam zijn tegen parasitaire PDE’s. De Esch legt uit: “We identificeren eerst kleine chemische fragmenten die binden aan de verschillende delen van de PDE. Vervolgens combineren we die fragmenten tot een grotere chemische verbinding die nog beter bindt aan het doeleiwit. Met die inzichten kunnen we voor de PDE’s stoffen maken die precies binden aan de parasitaire enzymen, zonder dat ze aan de menselijke varianten hechten. Op die manier ontwikkelen we effectieve geneesmiddelen met minimale bijwerkingen.”