Hoog eigen risico en stigmatisering drempel om naar psycholoog of de psychiater te gaan
ArrayDe afgelopen dagen haalden verschillende verwarde mannen het nieuws: door een gasexplosie in een flatwoning, brandstichting van eigen huis, een dakbeklimming en een journaalkaping. Meestal zijn het mannen. ‘Vrouwen met een stoornis keren meer naar binnen, mannen naar buiten’,zo vertelt psychiater Herman Groen in Dit is de Dag.
Drempel & Stigma
Groen verwacht een toenemende zichtbaarheid van verwarde mensen in de samenleving. Groen: ‘Het hoge eigen risico vormt een drempel om naar de psycholoog of de psychiater te gaan.’Volgens Groen stigmatiseert de overheid de geestelijke gezondheidszorg. ‘De GGZ staat geweldig onder druk. De GGZ wordt gezien als een kosten makende sector.’
Mensen met een psychische ziekte, worden al bij de diagnose gestigmatiseerd. Zo’n stigma is één van de belangrijkste problemen die mensen met een psychische aandoening ervaren én een van de meest bepalende elementen in de opsporing, diagnose en behandeling van psychiatrische patiënten.
Ruim de helft van de mensen met een ernstig psychische aandoening voelt zich zelfs nadelig behandeld door hulpverleners in de GGZ . En dat terwijl het grootste deel van de hulpverleners juist de zorg is ingegaan om mensen te helpen en dat nog steeds willen. Stigma binnen de zorg ligt dan ook gevoelig en het is ingewikkeld om aan te pakken.
Samen met media zou er meer aandacht moeten komen voor gezamenlijke antistigma-interventies en veranderstrategieën. Vooroordelen maken het moeilijk voor patiënten zorg te vragen, hulp te vragen, werk te vinden en te behouden, toegang te krijgen tot voorzieningen, woonruimte te vinden en relaties aan te gaan. En zonder werk is er weinig tot geen financiële armslag om hulp te zoeken. Stigmatisering en bezuinigingen op GGZ belemmert daarmee de maatschappelijke integratie en rehabilitatie.
Vanwege de grote nadruk op participatie van mensen met een beperking, zou stigmabestrijding de komende jaren ook een belangrijk speerpunt moeten zijn.
In 2012 sloot de ggz-sector een bestuurlijk akkoord met minister Schippers over de toekomst van de ggz. Voorwaarde om de bezuinigen goed te kunnen doorvoeren was het landelijk verminderen van het stigma rond psychische aandoeningen. Om de kosten van de GGZ te kunnen drukken moeten mensen met psychische aandoeningen de ruimte krijgen in de maatschappij om zonder nadelige consequenties voor hun ziekte uit te komen en als gelijkwaardige burgers deel te nemen aan de maatschappij’. Maar mensen met een psychische aandoening, die zelf niet zijn toegerust om volwaardig mee kunnen doen in de maatschappij, worden steeds vaker als “verwarde onrustzaaiers” zichtbaar in het straatbeeld en het nieuws. Deze verwarde mensen kunnen niet meedoen in het verenigingsleven en een sociaal netwerk onderhouden en zij vallen steeds meer buiten de boot en worden niet betrokken in de ‘participatiesamenleving’.
Voor de participatie van mensen met een psychische ziekte, bijvoorbeeld autisme, een angststoornis, schizofrenie of een verslaving, is het van belang dat de samenleving gastvrij is. En na 3 jaar is die cultuurverandering niet gerealiseerd en is het klimaat zelfs verslechterd.
Werk is een belangrijk element in de behandeling van ggz-patiënten, maar is lang geen vanzelfsprekendheid. De arbeidsdeelname van mensen met een psychische aandoening was in 2012 slechts 17%, terwijl de wens om te werken drie tot vier keer zo hoog is. Een verandering vraagt inzet van werkgevers, verzekeraars en behandelaren. Participatie op de arbeidsmarkt vereist van werkgevers en maatschappelijke instanties dat ze creatief om durven te gaan met regelgeving en individueel maatwerk leveren, waardoor mensen met een psychische ziekte en werkgevers een voor beiden positieve relatie met elkaar aan kunnen gaan. Hiervan zijn al mooie voorbeelden bekend.
Hierbij is van belang dat bij de huidige decentralisatie van taken naar de gemeenten, succesvolle vormen van arbeidsre-integratie door de gemeenten gefinancierd gaan worden en dat zij gaan investeren in deze kwetsbare groep, maar of dat gaat gebeuren met de veel beperktere budgetten van gemeenten is de vraag.
Bronnen: Dit is de Dag, EO, GGZ Nederland, Samen Sterk zonder Stigma & Janine Budding, MedicalFacts
Dit artikel – waarbij wordt samengewerkt met Psychiatrie-Nederland – zal nog verder worden uitgewerkt met o.a. zo veel mogelijk literatuur en verwijzingen en bij voorkeur ook middels meningen van hulpverleners én patiënten. Informatie waarmee het artikel nog zal worden aangevuld: