Hoe het immuunsysteem de uitzaaiing van borstkanker stimuleert

Met de opkomst van immunotherapie is duidelijk geworden dat het eigen immuunsysteem van het lichaam soms kanker kan bestrijden. Maar ons afweersysteem blijkt ook een schaduwzijde te hebben. Onderzoeker Karin de Visser en haar team van het Antoni van Leeuwenhoek hebben ontdekt dat borsttumoren in staat zijn om afweercellen te activeren die juist helpen bij het verspreiden van de tumor. Zij publiceert hier deze week over in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Ongeveer één op de acht vrouwen krijgt borstkanker. Van de vrouwen die aan deze ziekte overlijden, overlijdt 90 procent aan de gevolgen van uitzaaiing van de kanker.

borstkankerDaarom proberen kankeronderzoekers wereldwijd meer te weten te komen over hoe het uitzaaien precies in zijn werk gaat. Een van de dingen die al bekend is, is dat vrouwen met veel afweercellen genaamd neutrofielen in hun bloed een hoge kans op uitzaaiingen hebben. Neutrofielen zijn deel van het immuunsysteem, dat juist bedoeld is om ons lichaam te beschermen. Hoe kan het dat juist deze cellen samenhangen met zo’n slechte prognose bij borstkankerpatiënten? Dr. Karin de Visser, die leiding geeft aan een onderzoeksgroep in het Antoni van Leeuwenhoek, vond dit een intrigerende vraag en besloot het uit te zoeken.

De Visser en haar team ontdekten dat sommige borstkankertumoren een domino-effect in het immuunsysteem veroorzaken. De tumor scheidt signaalstoffen uit, die er via een reeks van reacties voor zorgen dat het afweersysteem veel neutrofielen gaat produceren. Dit is normaal gesproken onderdeel van een ontstekingsreactie. Maar de neutrofielen die dankzij de tumor actief worden, hebben een iets ander karakter dan normaal. Zij blijken namelijk andere afweercellen, genaamd T-cellen, te remmen. T-cellen zijn de cellen die (soms) in staat zijn om kankercellen te herkennen en op te ruimen.

Mogelijk helpen de T-cellen dus om uitzaaiingen te voorkomen door rondzwervende kankercellen op te ruimen. En kunnen zij dit niet meer doen als zij door de tumor-geactiveerde neutrofielen worden dwarsgezeten. De Visser ontdekte verder dat een signaalstof genaamd IL17 cruciaal is binnen de ingewikkelde domino-route.  “We zagen in onze proeven dat IL17 zorgt voor die verhoogde productie van neutrofielen,” aldus De Visser. “En niet alleen dat, het blijkt de neutrofielen aan te zetten om de stof te maken die T-cellen remt.”

De eerste auteur van de publicatie in Nature is postdoc Seth Coffelt. Hij toonde in proeven met muismodellen aan dat het remmen van de IL17-neutrofielen route ervoor zorgde dat de dieren veel minder uitzaaiingen kregen dan dieren in een controlegroep. “Daarbij was het interessant dat dit echt alleen invloed had op het ontstaan van uitzaaiingen, niet op de primaire tumor”, zegt De Visser. “Het remmen van deze reactie zorgt er dus niet voor dat de borsttumor verdwijnt. Maar het zou een interessante aanvullende therapie zijn, om uitzaaiingen te voorkomen. Zodat de kanker beter te behandelen is.”

De neutrofielen zelf remmen is lastig. Dat zou patiënten vatbaar maken voor allerlei infecties. Maar IL17 kan wel geremd worden. En het goede nieuws is: anti-IL17 medicijnen bestaan al. Deze stof speelt namelijk ook een rol bij de ontstekingsreacties bij ziekten als psoriasis en reuma. Op dit moment zitten anti-IL17 middelen in de fase van klinische trials, waarbij hun effectiviteit en veiligheid wordt getest. Afgelopen maand is een eerste anti-IL17 medicijn tegen psoriasis goedgekeurd door de Amerikaanse FDA. De Visser: “Het zou dus heel interessant zijn om nu te gaan kijken of deze medicijnen ook nuttig zijn voor borstkankerpatiënten.”

Het onderzoek van De Visser en haar team is mogelijk gemaakt dankzij subsidies van KWF Kankerbestrijding, de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Europese Unie.

Bron: AVL

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.

Recente artikelen