Nieuw aangrijpingspunt Alzheimer door baanbrekend onderzoek
Baanbrekend onderzoek opent nieuwe piste in de zoektocht naar een behandeling voor de ziekte van Alzheimer
Een onderzoeksteam onder leiding van Amantha Thathiah (VIB/KU Leuven) heeft aangetoond dat een bepaald eiwit – gekend als GPR3 – een belangrijke rol zou kunnen spelen in de bestrijding van de ziekte van Alzheimer. De resultaten werden aangekondigd in het toonaangevende vaktijdschrift ‘Science Translational Medicine’.
De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Kenmerkend voor de ziekte is de geleidelijke aantasting van de hersennetwerken die belangrijk zijn voor het geheugen en mentale vaardigheden, zoals communiceren of nadenken.
Het ontstaan van amyloïde plakken
Een van de belangrijkste kenmerken van alzheimer is de abnormale opbouw van eiwitdeeltjes tussen zenuwcellen in de hersenen. Deze deeltjes worden aangemaakt door secretasen, enzymen die eiwitten opsplitsen in kleinere stukken.
Dit proces levert onder meer het eiwitdeeltje ‘amyloïde-? peptide’ op. Als deeltjes van dit type samenklonteren, spreekt men over ‘amyloïde plakken’. Opeenhoping van dergelijke plakken tussen de hersencellen verstoort de communicatie in het brein en zorgt voor een geleidelijke aftakeling van de hersennetwerken.
GPR3 onder de loep
Amantha Thathiah (VIB/KU Leuven): “Wij hebben ontdekt dat een eiwit genaamd ‘G-proteïnegekoppelde receptor 3’ (GPR3) een belangrijke rol speelt in de aanmaak van amyloïde-? peptide. Ons onderzoek wijst namelijk uit dat de afwezigheid van GPR3 cognitieve aftakeling verlicht en de amyloïde plakken in de hersenen vermindert. Bovendien ontdekten we dat GPR3 verhoogd aanwezig is bij een subgroep van alzheimerpatiënten. Dit onderzoek identificeert GPR3 dus als een goede kandidaat voor verder onderzoek.”
Muizenmodellen en het menselijk brein
Muizen zijn belangrijke hulpmiddelen om alzheimer te bestuderen. Geen enkel muizenmodel kan echter de wijzigingen in het brein van alzheimerpatiënten volledig in beeld brengen. Daarom moesten de effecten van GPR3 in meerdere modellen bestudeerd worden.
Amantha Thathiah (VIB/KU Leuven): “Hoewel de afwezigheid van GPR3 de amyloïde last verminderde en de cognitieve vaardigheden verbeterde in vier verschillende muizenmodellen, hebben we post-mortem menselijk hersenweefsel van twee groepen alzheimerpatiënten geëvalueerd. Hieruit bleek dat de aanwezigheid van GPR3 wel degelijk verhoogd is in een subgroep van alzheimerpatiënten. Het eiwit kan dus in verband kan worden gebracht met de ziekteprogressie.”
Stappen naar klinisch onderzoek
Dit onderzoek biedt belangrijke preklinische validatie voor GPR3. Deze G-proteïnegekoppelde receptor (GPCR) is niet de eerste die een fundamentele rol zou kunnen spelen in de regulering van verschillende fysiologische en pathologische processen. Meer dan de helft van de hedendaagse medicijnen op de markt zijn gericht op GPCRs.
Bart de Strooper (VIB/KU Leuven): “Omdat de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe therapieën handenvol geld kost, is het cruciaal dat de relevantie van het onderzoek aangetoond wordt in meerdere ziekte-relevante modellen. Het is precies dit niveau van validatie dat ons onderzoek biedt.”
VIB Discovery Sciences stimuleert translationeel onderzoek
Fundamentele wetenschappelijke ontdekkingen – zoals het baanbrekende onderzoek van Amantha Thathiah, Bart de Strooper en hun team – vertalen naar klinisch onderzoek en medische praktijk is cruciaal voor het in stand houden van het welzijn en de gezondheid van de mens.
Omdat dit zogenoemde ‘translationele onderzoek’ aan belang wint, heeft VIB ‘VIB Discovery Sciences’ gelanceerd, een team dat volledig toegewijd is aan het vertalen van wetenschappelijke inzichten naar voordelen voor de samenleving. VIB Drug Discovery streeft ernaar om gevalideerde pistes af te leveren voor verder klinisch onderzoek en medicijnontwikkeling.
Publicatie
?Loss of GPR3 reduces the amyloid plaque burden and improves learning and memory
in Alzheimer’s disease mouse models, Huang et al., Science Translational Medicine 2015
Vragen
Aangezien dit onderzoek veel vragen kan oproepen. Iedereen kan hier met vragen omtrent dit terecht bij: [email protected].???