Moeilijke jeugd laat schadelijke sporen na in het DNA

Blootstelling aan hevige stress in de vroege jeugd laat sporen na in het DNA. Die moleculaire veranderingen, met name op het KITLG-gen, vergroten de kwetsbaarheid voor stress op volwassen leeftijd. De ontrafeling van dit mechanisme is relevant voor de diagnostiek en behandeling van patiënten met psychische aandoeningen. Dat zijn de belangrijkste bevindingen uit Epistress, een onderzoek uitgevoerd door het UMC Utrecht in samenwerking met de afdeling Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht en het Max Planck Instituut in München. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Communications.

Littekens
Hevige stress in de kindertijd leidt tot moleculaire veranderingen in het DNA. Bij dit biologische proces, DNA-methylatie, verandert de DNA-activiteit door omgevingsinvloeden zoals de blootstelling aan nare ervaringen in de jeugd.

Deze littekens in het DNA oefenen levenslang invloed uit. Uit het Epistress-onderzoek van psychiaters Marco Boks en Christiaan Vinkers van het UMC Utrecht Hersencentrum blijkt nu waar dit precies plaatsvindt. Op één locatie op het KITLG-gen vonden zij bij de blootstelling aan stress op volwassen leeftijd een duidelijke samenhang tussen jeugdtrauma en afwijkende hoeveelheden van het stresshormoon cortisol.

Deze resultaten helpen beter te begrijpen hoe psychiatrische ziektebeelden ontstaan, waarom mensen verschillend op stress reageren en wie hier het meest kwetsbaar voor is. Mogelijk kan de gevonden locatie op het KITLG-gen als marker dienen in de diagnostiek bij volwassenen met psychiatrische problemen.

Medicijnen
De nieuwe kennis roept de vraag op in hoeverre het mogelijk is het proces van DNA-methylering te beïnvloeden. Met name bij onderzoek naar kanker bestaat al veel aandacht voor de ontwikkeling van medicijnen die hierop ingrijpen. In de toekomst zou dit ook kunnen leiden tot medicijnen die de DNA-methylering beïnvloeden bij patiënten met psychiatrische ziekten. Uit wetenschappelijk onderzoek is al bekend dat bestaande medicijnen die vaak al aan patiënten met psychiatrische aandoeningen worden voorgeschreven, dit proces kunnen beïnvloeden. De ontrafeling van het mechanisme hierachter in de Epistress-studie biedt dan ook een belangrijk aanknopingspunt voor meer onderzoek naar behandelmogelijkheden. Wellicht zijn schadelijke gevolgen van traumatische jeugdervaringen hiermee te verminderen of zelfs te voorkomen en kan zo worden bijgedragen aan optimale geestelijke gezondheid op volwassen leeftijd.

Referentie
Houtepen, LC, Vinkers CH, Carrillo-Roa T, Hiemstra M, van Lier P, Meeus W, Branje S, Heim CM, Nemeroff CB, Mill J, Schalkwyk LC, Creyghton MP, Kahn RS, Joëls M, Binder EB, Boks MPM. Genome-wide DNA methylation levels and altered cortisol stress reactivity following childhood trauma in humans. Nature Communications, 2016 in press

Bron: UMC Utrecht Hersencentrum

Redactie Medicalfacts / Alida Budding - Hennink

Samen met mijn dochter Janine Budding verzorg ik dagelijks het online medisch nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant is. De rol en beleving van patiënt & Healthy Ageing, zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik heb jarenlang ervaring in diverse functies in thuiszorg.

Recente artikelen