Ziekenhuis in de fout met Siemens-deal
Guus Schrijvers, Oud-Hoogleraar Public Health & Gezondheidseconoom 18 mei 2016 - 18:17
Array
Het Ommelander Ziekenhuis in Scheemda wil een contract afsluiten van vijftien jaar met Siemens. Dan moet het ziekenhuis bij voorkeur Siemens apparatuur gebruiken. In ruil daarvoor krijgt het een lening tegen zachte voorwaarden van de ‘Siemens Bank’. Het UMC Groningen is eigenaar van dit ziekenhuis. Ondergetekende, Guus Schrijvers, acht dit contract moreel onjuist. Hieronder vind je mijn argumenten:
- Het bestuur van het Ommelander Ziekenhuis is verantwoordelijk voor een zo goed mogelijke specialistische zorg in Oost-Groningen. Dat betekent onder meer het aanschaffen van zo goed mogelijke apparatuur voor diagnostiek, monitoring en behandeling. Financiële prikkels van Siemens mogen dit bestuur niet afleiden van deze kerntaak.
- Eigenaar van dit ziekenhuis is het UMC Groningen. Dat schaft ook veel apparatuur aan. Dan is het doelmatig dat het Ommelander Ziekenhuis zich als filiaal aansluit bij het aankoopbeleid van de grote broer. Dat levert kwantumkorting op als men bij Siemens, Philips of een Amerikaans bedrijf apparatuur bestelt. En het opleiden van bedienend personeel van de apparatuur en het onderhoud ervan wordt dan goedkoper voor ‘Scheemda’: men lift mee met het UMC.
- Siemens levert ook software voor ziekenhuizen onder de naam Cerner. Die software zit ook in haar hardware. Maar UMC Groningen zit binnenkort op ander software, en wel van het alom bekend bedrijf EPIC. Rationeel gezien ligt het voor de hand dat het Ommelander ziekenhuis ook op EPIC overgaat. Dat is makkelijk als patiënten vanuit Scheemda worden verwezen naar het UMC Groningen.
- Er speelt ook een hellend vlak argument. Deze casus mag niet het Nederlandse voorbeeld zijn dat een leverancier grote invloed krijgt op het ziekenhuisbeleid. Nu is dit een apparatuur fabrikant. Wie volgt? Een farmaceutisch bedrijf? Een Bouwbedrijf? Een software leverancier?
- Ik vermoed dat het lenen van geld bij Siemens een noodgreep is. Want het Ommelander ziekenhuis moet blijven voortbestaan voor een goed toegankelijke specialistische zorg in Oost-Groningen. Het is tegenwoordig heel moeilijk voor kleine ziekenhuizen om geld te lenen. Het argument voor het ziekenhuisbestuur zou thans kunnen zijn: nood breekt wet. Maar waarom springen het UMC Groningen of Menzis dan niet bij?
- Er zijn twee arme krimpgebieden die met succes aan crowdfunding hebben gedaan. De ene is Oost Friesland, voor de aanschaf van apparatuur in de Sionsberg te Dokkum. Dit speelde enkele jaren geleden. Ook een geldinzameling in Zeeland voor een polikliniek in Vlissingen was succesvol. Waarom doet het Ommelander ziekenhuis niet aan crowdfunding?
- Het ziekenhuisbestuur zou kunnen zeggen: Het sluiten van het contract met Siemens is wettelijk toegestaan. Dat klopt. Maar dat is voor mijn oordeel niet aan de orde. Mijn punt is dat dit contract niet bijdraagt aan de volksgezondheid in Oost-Groningen.
- Het zou kunnen dat het UMC Groningen niet mag interveniëren in Oost-Groningen. Want volgens de Wet Marktwerking Gezondheidszorg verwerft het dan teveel marktmacht in Oost-Groningen. Aan de andere kant ligt de zorg in krimpgebieden als Oost-Groningen, Oost Friesland en Zeeland gevoelig in het parlement en bij minister Schippers. Men is in Den Haag bereid uitzonderingen te maken als concurrentievermindering leidt tot meer doelmatigheid en betere toegang tot de zorg. Dat is hier het geval.
- Tenslotte dit. Ik ben voorstander van uitdunning van regelgeving in de zorg. Dat vereist wel een goed ontwikkeld moreel kompas van de leiding van zorgaanbieders. Ik mis dat in deze casus.
Deze negen punten schrijf ik op naar aanleiding van een interview met mij in het televisieprogramma EenVandaag dat (waarschijnlijk) binnenkort op NPO 1 wordt uitgezonden. De redactie stuurde mij ter voorbereiding diverse beleidsstukken op.
Ik ben benieuwd wat jij vindt van de lening van Siemens aan het Ommelander Ziekenhuis. Graag hieronder jouw reactie.
Guus Schrijvers
Guus Schrijvers (getrouwd met Els Zwaan, drie kinderen) werd op 24 juni 1949 geboren in Amsterdam als zesde kind in een katholiek onderwijzersgezin. Na het gymnasium B diploma behaald te hebben(1967) ging hij in Amsterdam economie studeren. Hij studeerde cum laude af (1973) bij prof. Wim Duisenberg op de na-oorlogse conjunctuurgolven en bij prof. Joop Hattinga Verschure op zelfzorgafdelingen in ziekenhuizen. In 1980 promoveerde hij in Maastricht op het onderwerp regionalisatie en financiering van de Engelse, Zweedse en Nederlandse gezondheidszorg. Een stelling uit zijn proefschrift werd zijn levensmotto: wie de kleine structuren niet eert, maakt de grote structuren verkeerd.
Hij promoveerde bij de grondlegger van de Nederlandse gezondheidseconomie prof. Lou Groot en bij genoemde Hattinga Verschure. Van 1974 -1984 was Schrijvers lid van de Gemeenteraad van Utrecht voor de Partij van de Arbeid. Hij ‘deed’ daar portefeuilles zoals Volksgezondheid, Welzijn, Cultuur en Financiën. Op 1 juni 1987 werd Schrijvers samen met prof. Joop van Londen hoogleraar Public Health bij de Medische Faculteit Utrecht. Dat betekende voor hem een switch van macro onderwerpen zoals de inrichting van het verzekeringsstelsel naar kleinschalige projecten zoals educatie van diabetespatiënten.
Uit een interview uit 1987 komt het citaat: ‘als de faculteit mij vraagt voor deze leerstoel, wil ik wat betekenen voor de faculteit. Dan geef ik de macro-onderwerpen op.’ Samen met Van Londen richtte hij zich in 1987 op innovaties in de thuiszorg en op ketenzorg bij chronische zieken. Later zou het die activiteiten onder de vlag disease management bundelen. Tien jaar kwam de belangstelling voor ketens in de spoedzorg erbij. Zijn kennis op dit terrein bundelde hij in het boek Moderne Patiëntenzorg in Nederland, dat hij in 2002 samen met de plaatsvervangend hoofdinspecteur drs. Nico Oudendijk voor de gezondheidszorg schreef.
Vanaf het eerste begin had het bevorderen van het onderwijs in de Sociale Geneeskunde en de Volksgezondheid zijn grote aandacht. Toen Van Londen en hij begonnen was er helemaal niets op dit terrein. Schrijvers: ‘Een grote triomf ervoer ik op 2 april 1994 toen na zeven jaar trekken en duwen de eerste medische studenten bij een GGD en een Arbodienst een verplicht co-schap Sociale Geneeskunde liepen.’
In 1999 kwam een nieuw curriculum voor de medische studenten tot stand. Tropenjaren volgden tot 2006 voor hem en zijn collega dr. Gerdien de Weert om alle uitbreidingen van het sociaal geneeskundige onderwijs bij te benen. Zijn collegestof bundelde hij in 1997 en na verschillende drukken in 2002 in het boek Een kathedraal van Zorg en in de Engelse variant daarvan Health and Health Care in the Netherlands.
Per 1 juli 2007 gaan de onderzoeksactiviteiten van Schrijvers over in de Unit Innovaties in de Zorg binnen het Julius Centrum, dat hij in 1996 met collega prof. Rick Grobbee oprichtte. Zijn aandacht blijft liggen bij Disease Management en Spoedzorg. Schrijvers: ‘Ik begrijp nog steeds niet helemaal hoe die kleine structuren binnen Disease management en spoedzorg precies functioneren. Er is tegenwoordig ook veel uitwisseling met collega’s in Noord Amerika en elders in Europa. Dat verrijkt het inzicht in hoge mate. Elk land is op dit terrein een laboratorium voor een ander land..Voorlopig heb ik mijn handen vol aan de nieuwe Unit. Toch zou ik nog twee boeken willen schrijven.Het ene krijgt als titel, De gemoderniseerde kathedraal van zorg. Het tweede boek moet gaan over ondernemersschap en gelijke toegang tot de zorg. Beide zijn belangrijk maar o zo moeilijk te combineren. Hierbij zou ik de kennis van macro econoom weer kunnen gebruiken.’
Als oud hoogleraar Public Health en gezondheidseconoom bij het UMC Utrecht. geeft hij met zijn nieuwe boek ‘Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel.’ zijn visie hoe de gezondheidszorg eruit zou kunnen zien in een maatschappij met schaarste aan zorg. Het boek is bestemd voor het middenkader van zorgorganisaties. Naast schrijver van boeken en artikelen over de gezondheidszorg is Guus lid van enkele stuurgroepen en begeleidingscommissies en geef ik lezingen en workshops.
Guus Schrijvers is voor voordrachten, dagvoorzitterschappen, interviews en onderzoeksopdrachten te bereiken via [email protected] en telefonische via zijn secretaresse Annet Esser op telefoonnummer 030 250 9359.
