Antonius ziekenhuis: ‘Medicatieveiligheid en patiëntveiligheid staan voorop’

Antonius Ziekenhuis Sneek/Emmeloord over toedieningsregistratie van geneesmiddelen
In de farmaceutische sector is traceerbaarheid van geneesmiddelen van productie tot en met patiënt belangrijk voor medicatieveiligheid. Daarom wordt steeds meer gebruik gemaakt van barcodering op het kleinste niveau. Het Antonius Ziekenhuis Sneek/Emmeloord over toedieningsregistratie van geneesmiddelen.

Michiel Duyvendak is ziekenhuisapotheker in het Antonius Ziekenhuis Sneek/Emmeloord en verantwoordelijk voor distributie, onderzoek, verpleeghuizen, medicatieveiligheid en het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD), waaronder elektronisch voorschrijven en toedieningsregistratie.

NVZA
Ook is hij actief binnen de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA). “In augustus 2011 zijn we gestart met het project ‘toedieningsregistratie van geneesmiddelen middels barcodering’. Waar mogelijk willen we zoveel mogelijk fouten voorkomen. Medicatieveiligheid en dus patiëntveiligheid staan bij ons voorop.”
Bestuur overtuigen van het belang van digitaal gaan
In 2011 ging het ziekenhuis van papier naar digitaal. Duyvendak: “Daar haakten we met ons project ‘toedieningsregistratie van geneesmiddelen middels barcodering’ op in. Gewoon doen, niet wachten tot alles 100% voor elkaar is.”
Of Duyvendak het bestuur wist te overtuigen om het project te doen? “Ja, het helpt om de visie zoveel mogelijk te delen. Afstemming is noodzakelijk, zoals met de informatiemanager/security officer. Daarnaast konden we de kosten beperken. De investering in personeel kwam uit het bestaande personeelsbudget. Computers voor aan het bed stonden al op de lijst voor het digitale dossier. Wel hebben we budget gevraagd voor de barcodescanners en moesten we het draadloze netwerk meenemen in het projectbudget.”
Barcodering op het kleinste niveau
Eind december 2011 ging het ziekenhuis live met het toedieningsregistratiesysteem op basis van barcodering. Michiel Duyvendak: “Elk geneesmiddel, op het kleinste niveau, heeft of krijgt een barcode (red: zie alinea ‘uitdaging’). Neem bijvoorbeeld een tablet. Bij uitgifte in de apotheek wordt het gescand en naar de afdeling vervoerd. Dan volgt het moment vooraf aan de toediening; scanning van de barcode op het polsbandje van de patiënt. Wordt het juiste product, op het juiste moment, bij de juiste patiënt, in de juiste dosis en op de juiste wijze toegediend? Dit is na te lezen op het computerscherm. Tot slot scannen we de medicatie, klaargezet door de apotheek, nog een keer en wordt het in het systeem geregistreerd.”
Uitdaging is artikelbeheer
Het artikelbeheer bleek een van de grootste uitdagingen van het project. Michiel Duyvendak: “Op welke artikelen zitten barcodes en bij welke ontbreken ze? Welke barcodes werken wel of niet? We zijn de 2600 artikelen nagegaan die we gebruiken. Voor de artikelen zonder barcode hebben we een barcode-etiket ontworpen, op basis van de GS1 standaard. Zo’n eigen barcode, tja het zou natuurlijk nog mooier zijn als álle producten een barcode zouden hebben op basis van deze standaard vanuit de fabriek. Helaas is dit nog niet altijd afgedekt door de industrie.
Een andere uitdaging is wanneer producten wel een barcode hebben, maar de leverancier de code verandert, zonder dat we het weten. Resultaat: de geneesmiddelen worden niet meer herkend. Daarom hebben we eenlogging op de scanregistratie; bij geen herkenning zetten we er een eigen code op. Bovendien, met eenlogging kunnen we ook rapportages uitdraaien en zien waar het systeem wel of niet werkt of gebruikt wordt.”
Wetgeving en optimale medicatieveiligheid
Binnen de gezondheidszorg is de keuze gemaakt de GS1 DataMatrix te gebruiken voor het uniek identificeren van artikelen. Daarnaast is het mogelijk extra productinformatie in dit symbool toe te voegen. De NVZA streeft naar het toepassen van de GS1 DataMatrix voor alle in ziekenhuizen gebruikte geneesmiddelen, tot op het kleinste niveau. Dit, ten behoeve van een optimale medicatieveiligheid.
Ook de wet helpt een handje mee in het gebruik van de GS1 DataMatrix. Het Europese Parlement en de Raad hebben onlangs besloten dat vanaf 9 februari 2019 ieder geneesmiddel moet voldoen aan de Falsified Medicine Directive. Deze Europese regelgeving moet voorkomen dat vervalste medicijnen de patiënt bereiken. Dit resultaat kan bereikt worden door elke omverpakking van het product met een uniek serienummer te identificeren.
Met de GS1 DataMatrix kunnen leveranciers aan deze wetgeving voldoen. Voor medicatieveiligheid bij toedieningsregistratie is echter een barcode op unit dose niveau nodig, het kleinste niveau.
Werkbaar systeem
Het toedieningsregistratiesysteem met barcodering heeft de medicatieveiligheid en daarmee de patiëntveiligheid in het Antonius Ziekenhuis verhoogd, zegt Michiel Duyvendak. “Pillen zijn veel beter traceerbaar. Maar het kan altijd nog beter. Soms wordt ‘vergeten’ te scannen. Hoe dat kan? Het wel of niet scannen hangt mede af van de gebruikersvriendelijkheid van de software. Een voorbeeld? Om te kunnen scannen verscheen op het scherm een pop-up. Handig, want het is niet te missen. De verpleegkundige ziet het echter als een extra scherm om weg te klikken; ‘Ik moet de barcodescanner neerleggen, de muis oppakken en dan pas kan ik verder’. Nu is dit opgelost omdat we het pop-up scherm nu ook met een barcodescan kunnen afsluiten”.
Ook starten met toedieningsregistratie van geneesmiddelen met barcodering?
Lees hieronder de tips van Michiel Duyvendak:
  1. Gewoon doen!
  2. Betrek verpleegkundigen erbij die aan het bed van de patiënt staan.
  3. Heb voldoende aandacht voor de gebruiksvriendelijkheid en compatibiliteit van het geautomatiseerde systeem.

Het was Albert Heijn zelf die in de jaren ’70 de barcode uit Amerika naar Nederland haalde. Hij wilde de kassa-afhandeling verbeteren. Een onafhankelijke partij moest de supermarktketens en leveranciers bij elkaar brengen om de keten efficiënter te maken. Met dit doel werd GS1 Nederland opgericht. Voor bedrijven ontwikkelt GS1 Nederland internationale uniforme standaarden voor de identificatie, het vastleggen en delen van gegevens. Als onafhankelijke not-for-profit organisatie brengen we al meer dan 40 jaar retailers (zoals supermarkten, bouwmarkten, ziekenhuizen en kledingwinkels), leveranciers en logistiek dienstverleners bij elkaar om hen afspraken te laten maken over het toepassen van deze standaarden. Vervolgens faciliteren we de implementatie van de processen en standaarden. GS1 Nederland maakt deel uit van de wereldwijde GS1-organisatie.

Bron: GS1 Nederland

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.

Recente artikelen