Overlast houtstook miskend probleem
Array‘Houtstook & gezondheid: problemen voorkomen’
Veel mensen denken dat hout stoken duurzaam is. Hout is immers een hernieuwbare grondstof. Gevolg is dat menigeen een gasgestookte cv-ketel vervangt door houtstook.
Het Longfonds ontvangt tientallen keren per jaar noodkreten. Vaak gaat het om klachten van ernstige overlast, waardoor mensen ziek worden. Een gesprek met de buren biedt meestal geen soelaas. Vaak verslechtert zelfs de verstandhouding.
Verslechterde longfunctie
Onder de 1 miljoen mensen met een long- ziekte in ons land komen astma en COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) het meeste voor. Deze mensen zijn gevoeliger voor houtrook dan gezonde mensen. Ook gezonde kinderen en ouderen en mensen met een hart- en vaatziekte zijn gevoeliger. Zij kunnen benauwd worden, moeten veel hoesten of krijgen een slech- tere longfunctie. Bij hoge blootstellingen kunnen de klachten lang aanhouden,ook als de blootstelling al is beeindigd. Dit belemmert mensen in hun dagelijkse leven. De gevolgen zijn voor deze ‘gevoelige groepen’ snel merkbaar, maar blijven niet beperkt tot deze mensen. Iedereen loopt een gezondheidsrisico, niet in het minst stokers zelf.
‘Houtstook belemmert long- patie?nten in hun dagelijkse leven’
Luchtvervuiling is slecht voor de gezondheid van mensen. Een van de veroorzakers van luchtvervuiling is de uitstoot van stoffen die vrijkomen bij het stoken van hout in de open haard, houtkachel, vuurkorf of barbecue. Op lokaal niveau draagt houtrook bij aan gezondheidsklachten door fijn stof (PM10 en met name PM2,5). Ook kankerverwekkende (PAK’s) en andere giftige stoffen (VOS en koolmonoxide) komen vrij bij de verbranding van hout.
Bewustwording en educatie
Longpatiënten die in de buurt wonen van een vervuilingsbron zoals een houtkachel, kunnen zich niet adequaat beschermen tegen houtrook. Het is onmogelijk om de eigen woning zodanig af te sluiten dat de rook niet meer binnendringt. Bovendien is het juist nodig om continu te ventileren om de luchtkwaliteit binnenshuis gezond te houden. De overlast en de gezondheidsschade van houtstook door particulieren is allang bekend. Waarom nog wachten met het verbeteren van de wet- en regelgeving? Er moeten zo spoedig mogelijk strengere wettelijke eisen komen voor kachels, brand- stof en rookgasafvoer. Bovendien moet bij windstil weer en mist een stookverbod gelden. Vanuit het oogpunt van de long- gezondheid is een houtkachel als hoofdverwarming sterk af te raden.
Ook als aan deze maatregelen wordt voldaan, kunnen mensen die daar gevoelig voor zijn, klachten krijgen. Het is zaak om deze klachten serieus te nemen en samen met de stoker en de gehinderde te zoeken naar een oplossing. Buurtbemiddeling kan daarbij helpen. Alleen een geïntegreerde aanpak, waarin zowel bewustwording als regelgeving een plek heeft, beschermt zieke e?n gezonde longen tegen de gezondheidseffecten van houtrook. Het Longfonds levert hier ook een bijdrage aan door mensen te informeren over houtrook en input te leveren voor betere regelgeving.
Milieu- en gezondheidsklachten melden
Als u er samen niet uitkomt, kunt u uw gezondheidsklachten melden bij de gemeente of GGD. Als de veroorzaker in een huurwoning woont, kunt u de verhuurder aanspreken op overlast. Gezondheidsklachten kunt u ook melden op de website van de vereniging Leefmilieu. Verder heeft Milieu Centraal op haar website informatie over het onderwerp overlast van hout stoken.
Gemeente
Enkele gemeenten geven via hun website informatie en adviezen over het stoken van hout. Verder kan de gemeente, afdeling Bouw- en Woningtoezicht, nagaan of er sprake is van een bouwtechnisch probleem, zoals een verkeerd aangelegd rookkanaal. En zij kan optreden op basis van de hinderbepaling die staat in het Bouwbesluit 2012. In artikel 7.22 van het Bouwbesluit staat dat het verboden is hinderlijke rook, roet, walm of stank te verspreiden. U kunt de gemeente schriftelijk verzoeken handhavend op te treden. Tegen een afwijzing kunt u in beroep gaan, eerst bij de gemeente en dan eventueel bij de Raad van State. In de VVM toolkit houtstook staat beschreven wat u van gemeenten kunt verwachten.
GGD
Wanneer u overlast of gezondheidsklachten ervaart door open haarden, inzethaarden of vrijstaande kachels, kunt u uw klacht ook melden bij de GGD. De GGD kan met u meedenken over een mogelijke aanpak van het probleem, maar kan weinig doen tegen het gebruik van houtkachels. De GGD kan u van gerichte informatie en voorlichting voorzien. De GGD kan u ook in contact brengen met de gemeente indien een gesprek tussen u en de stoker(s) niet tot het gewenste resultaat leidt. De GGD kan geen maatregelen afdwingen richting stoker(s) of gemeente. Ook voert de GGD geen metingen uit. Er zijn wel enkele (advies)bureaus die (fijn stof) metingen kunnen uitvoeren, maar dit leidt zelden tot nooit tot oplossing van het conflict en de kosten hiervan kunnen vrij hoog zijn.
Juridische aanpak
Ten slotte is er de mogelijkheid om een rechtszaak aan te spannen wegens een onrechtmatige daad (burenrecht in Burgerlijk Rechtboek). U kunt voor advies en informatie naar een Juridisch Loket, de Rechtswinkel of Stichting Houtrookvrij stappen. Dit is een tijdrovende en vaak ook kostbare weg. De uitkomsten hiervan zijn zeer onzeker. De GGD heeft geen rol in juridische conflicten.
Ondanks een zorgvuldige behandeling van een klacht lukt het niet altijd om een bevredigende oplossing te vinden. Dit komt mede omdat de mogelijkheden om ongewenste situaties aan te pakken gering zijn en zich vooral beperken tot vrijwillige maatregelen. Zowel lokale als nationale wetgeving bieden nauwelijks handvatten om uitstoot van houtrook door particulieren te beperken en daarop te handhaven.
De overheid – landelijk en lokaal – kan de gezondheid van longpatiënten wél beschermen. Net als bij tabaksrook geldt ook hier dat we er samen niet altijd zomaar uitkomen. Maatregels en richtlijnen zijn daarom voor omwonenden noodzakelijk.
Bron: VVM
