Nog steeds onvoldoende kennis over hand- en polsletsels op SEH in Nederland
ArrayAnalyse schadeclaims wijst op noodzaak verbeteren acute zorg hand- en polsletse. Totale kosten van handletsel jaarlijks ruim half miljard euro. Verkeerde behandeling leidt vaak tot blijvende arbeidsongeschiktheid
Diverse behandelaars op de spoedeisende hulp (SEH) hebben nog steeds onvoldoende kennis om acute hand- en polsletsels adequaat te behandelen. Dat constateren de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) en de Nederlandse Vereniging voor Handchirurgie (NVvH) op basis van een analyse van schadeclaims van hand- en polsletsels. Het gaat daarbij om schadeclaims die in de periode van 2008 tot en met 2014 zijn ingediend bij MediRisk, verzekeraar voor medische aansprakelijkheid, waar 70 procent van de Nederlandse ziekenhuizen bij is aangesloten.
Uit de analyse blijkt dat in de afgelopen jaren – ondanks eerdere maatregelen om de kennis van behandelaars te verhogen – het aantal erkende claims niet is afgenomen. Een verkeerde diagnose of behandeling kan de herstelperiode van de patiënt onnodig verlengen of zelfs leiden tot permanente schade en blijvende arbeidsongeschiktheid. Daarnaast hebben traumatische hand- en polsletsels ook een grote economische impact: het kost de maatschappij jaarlijks honderden miljoenen aan zorgkosten en verlies van arbeidsproductiviteit. Uit het onderzoek, dat deze week ook in Medisch Contact is gepubliceerd, blijkt bovendien dat de totale kosten van handletsel worden becijferd op ruim € 500 miljoen per jaar. De NVPC en de NVvH onderstrepen daarom de noodzaak om meer te investeren in kennis over hand- en polsletsels op de SEH.
Spoedeisende hulp
Hand- en polsletsels zijn veel voorkomende letsels op de spoedeisende hulp (SEH). Bijna een derde van alle lichamelijke letsels op de SEH zijn hand- of polsletsels, met als meest voorkomende diagnoses polsfractuur (7%), fractuur hand/vinger (7%) en open wond hand/vinger (5%). Eerdere analyses van de schadeclaims over hand- en polsletsels in de periode 1994-2007 gaven als meest voorkomende oorzaken ‘onvoldoende onderzoek’ en ‘verkeerde interpretatie van het radiologisch onderzoek’ op de SEH. Op basis van deze gegevens zijn er destijds initiatieven genomen om de kwaliteit van zorg op de SEH te verbeteren. Zo werden in 2005 door MediRisk en de Nederlandse Vereniging voor Spoedeisende Hulp Artsen (NVSHA) de handletselkaart en het handletselboekje in het leven geroepen om behandelaars beter te informeren over de anatomie en behandeling van hand en pols. Ook bracht MediRisk in 2006 het advies uit om een radiologische bespreking in te voeren en een extra controle door een supervisor te laten plaatsvinden.
Onvoldoende kennis
Hoewel de genomen maatregelen konden rekenen op brede steun in ziekenhuizen, hebben ze niet geleid tot een verlaging van het aantal toegekende claims. Integendeel: in de periode 1994-2007 werden er 129 claims erkend (ca. 9 per jaar); in de periode 2008-2014 werden er 81 claims erkend (ca. 12 per jaar). In 2014 bedroeg de gemiddelde hoogte van een erkende claim voor verwijtbaar handelen € 46.523. Voor de periode 2008-2014 zijn de erkende claims in 83% van de gevallen te wijten aan een gebrek aan kennis bij de behandelaar, bijvoorbeeld door onvoldoende of verkeerd beoordeeld onderzoek op de SEH. Plastisch chirurg Michiel Zuidam, namens de NVPC betrokken bij het onderzoek: “Dit is helaas een herkenbaar beeld. Als plastisch chirurgen zien we veel hand- en polsletsels die eerder op de SEH behandeld zijn. Vaak gaat het om problemen die bij een adequate eerste behandeling voorkomen hadden kunnen worden.”
Maatschappelijke en economische impact
Gemiste of niet adequaat behandelde letsels kunnen zorgen voor een langere herstelperiode van de hand en pols of onnodig blijvend letsel. Daarnaast speelt bij dit soort letsel ook nog het probleem van blijvende arbeidsongeschiktheid en carrières die in puin liggen: een overgrote meerderheid van Nederlanders is voor zijn werk afhankelijk van zijn handen. De jaarlijkse gezondheidszorgkosten voor traumatische hand- en polsletsels zijn 244 miljoen euro. Daarnaast zorgen deze letsels jaarlijks voor een verlies aan arbeidsproductiviteit van 304 miljoen euro. De gecombineerde economische impact is daarmee 548 miljoen euro per jaar: groter dan de gecombineerde impact voor de onderste extremiteit (letsel aan de benen, 415 miljoen euro) of heupfracturen (393 miljoen euro).
Oplossing binnenshuis
De NVPC stelt dat de behandeling van hand- en polsletsels op de SEH deels kan worden verbeterd door beter gebruik te maken van de in het ziekenhuis aanwezige specialisten. Het gaat dan om plastisch chirurgen, orthopeden en traumatologen, die zich bekwaamd hebben op het gebied van de hand- en polspathologie. “Naast het verbeteren van de kennis van het behandelend personeel op de SEH kunnen deze specialisten ook een rol spelen in het bieden van adequate zorg. Laagdrempelig verwijzen of overleg met deze hand- en polschirurgen zal de kans op gemist of foutief behandeld letsel ook kunnen verminderen,” aldus Michiel Zuidam. “De NVPC heeft al eerder gewezen op de ernst en de gevolgen van hand- en polsletsel. De acute zorg voor hand- en polsletsels kan beter, specialisten kunnen daar een sleutelrol in spelen.”
Bron: NVPC
