Wellicht is dit wel de reden dat een ander groot probleem van de zorg nooit aan het licht komt. Het probleem dat de zorg pas echt ondermijnt. Dat mensen uit hun kracht haalt, afbreekt, zorgt voor burn-out klachten en andere psychische problemen: de (narcistische) manager die lijdt aan het godcomplex.
Zorgdebatten
In zorgdebatten worden ze omschreven als degenen die ‘de zakken vullen met geld’, maar het probleem ligt zovéél dieper dan dat. Als ouderenpsycholoog heb ik de afgelopen jaren de voet over de drempel gezet van veel zorginstellingen. In verschillende sectoren. Het werd mij steeds duidelijker waar de schoen nog meer wringt: teamleiders, zorgmanagers, locatiemanagers die de zakken vullen met de eigenwaarde van hun zorgpersoneel. Bestuurders die zich voeden met een zorgprofessional, die zich toch al chronisch tekort voelt schieten door hun opleidingsniveau of gebrek aan tijd. Als je goed kijkt, herken je ze. Ze lopen rond met het lood in de schoenen. Sensitief als ze zijn, voelen ze dat hen onrecht wordt aangedaan. Ze missen echter de energie en vaardigheid dit goed onder woorden te brengen. En wanneer ze hier wel in slagen, ja zelfs komen met de meest briljante initiatieven direct toe te passen op de werkvloer, worden ze vrijwel gelijk af geserveerd met badinerende houdingen en uitspraken. Teruggefloten, hun hok in. Tijdens overleggen en pauzes wordt hen nauwelijks een blik waardig gegund en de gevolgen van mismanagement worden regelrecht hun schoenen ingeschoven ‘waarom heb je dat niet gedaan?!’
Ja, daar waar geregeerd wordt over leven en dood, waar je een mensenleven kan maken of breken, ligt het ‘godcomplex’ nu eenmaal op de loer. In ziekenhuizen, verpleeghuizen, thuiszorginstellingen. Het is een sluipmoordenaar, die zich niet laat verslaan door meer geld, minder regels of meer personeel.
Sorry
Wat heeft dit allemaal voor gevolg? Deze zorgprofessionals die straks aan het bed van uw naaste staat die zoveel zorg en liefde nodig heeft, schieten in een overlevingsmodus. Ze staan nauwelijks nog in contact met hun gevoel en intuïtie. Hun belangrijkste instrument. Leeggezogen en verbitterd kunnen ze het niet meer waarmaken. Namens al deze zorgprofessionals wil ik u graag zeggen: sorry hiervoor.
En tegen alle empathische managers zou ik graag willen zeggen: bedankt.
Bedankt dat jullie erbij stilstaan hoe zwaar het is om dag in, dag uit geconfronteerd te worden met ziekte, achteruitgang, de dood. En de zorgprofessional zien als de schepper van al het moois dat deze zorgwereld ook te bieden heeft. Want het is deze zorgprofessional die er te midden van alle ellende toch telkens in slaagt ontroerende, bijzondere en allesbepalende momenten te creëren. Zoals een cliënt de veiligheid van zijn bed doen hervinden na nachtenlang ontredderd te hebben rondgezworven over de gang. Manager, met jullie waardering en begrip voeden jullie hun onuitputtelijke bron van creativiteit. Soms door simpelweg de vraag te stellen ‘hoe gaat het nu met je? Bedankt dat we leven in jullie hart en hoofd.
Want dit is precies wat de zorg nu zo hard nodig heeft: compassie.
