Groter beroep op patiënt bij betalen medicijnrekening
ArrayOpenbare apotheken verstrekten in 2016 voor € 190 miljoen aan receptplichtige geneesmiddelen die niet voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking komen. In 2015 was dat € 10 miljoen minder. Voor geneesmiddelen met een inkoopprijs boven de GVS-limiet betaalden de gebruikers vorig jaar € 39 miljoen in principe zelf, € 3 miljoen meer dan het jaar daarvoor. Dat meldt de SFK vorige week in het Pharmaceutisch Weekblad.
Anticonceptiemiddelen voor vrouwen van 21 jaar en ouder, slaap- en kalmeringsmiddelen voor mensen die niet aan specifieke voorwaarden voldoen en maagzuurremmers voor niet-chronisch gebruik komen in Nederland niet voor vergoeding in aanmerking. Voor deze groepen geldt dat ze voorwaardelijk niet worden vergoed. Andere geneesmiddelen zoals erectie-bevorderende middelen worden onvoorwaardelijk niet vergoed.
Van de € 10 miljoen die in 2016 meer dan in 2015 aan niet-vergoede middelen zijn uitgegeven, neemt tranylcypromine (Parnate) € 4 miljoen voor zijn rekening. Dit voormalig weesgeneesmiddel werd in 2015 door het Zorginstituut buiten het basispakket geplaatst, maar effectief werd die maatregel in 2016 van kracht. Geneesmiddelen ter begeleiding van het stopen met roken – € 1,3 miljoen meer dan in 2015 – worden veelal vergoed binnen een integrale stoppen-met-roken behandeling.
Voor anticonceptiemiddelen kwam door meer gebruik de stijging van de kosten voor de gebruikers zelf boven € 2 miljoen uit. Voor de malariamiddelen voor profylactisch gebruik was dat meer dan € 1 miljoen, evenals voor de medicinale cannabis.
Eigen bijdrage
Eigen bijdrages zijn van kracht voor geneesmiddelen met een inkoopprijs boven een door de overheid vastgestelde limiet, zoals methylfenidaat met gereguleerde afgifte en atomoxetine, beide ADHD-middelen. Van de tien geneesmiddelen waarvoor het meest wordt bijbetaald, bestaat er voor drie een terugbetaalregeling. Hierbij neemt de fabrikant uit strategische overwegingen (prijsstelling in internationaal perspectief) de eigen bijdrage voor zijn rekening.
Tot de bijbetalers behoren steeds vaker ‘oude’ geneesmiddelen waarvan, al dan niet na overgaan van een licentie aan een ander leverancier, de inkoopprijs tot boven de limiet is verhoogd. In onderstaande lijst zijn feneticilline (Broxil) en digoxine (Lanoxin) daarvan voorbeelden. Deze trend zet zich voort. In de eerste maanden van 2017 is farmaceutisch Nederland opgeschrikt door twee forse prijsverhogingen die leiden tot bijbetalingen. Voor Camcolit (lithium) en Slow K (kalium) gaan de gebruikers jaarlijks gemiddeld € 70 respectievelijk € 60 bijbetalen.
Het aantal bijbetalers zal de komende jaren nog verder toenemen als de overheid het voornemen doorzet om vergoedingslimieten te actualiseren.
Tabel 1: Top 10 geneesmiddelen met hoogste uitgaven buiten basispakket in 2016
| rang | geneesmiddel | o/v | Niet vergoed (x miljoen) |
|---|---|---|---|
| 1 | anticonceptiva, hormonale en lokale (G02B + G03A) | v | 56 |
| 2 | slaap- en kalmeringsmiddelen (N05B +N05C) | v | 51 |
| 3 | middelen bij erectiestoornissen (G04B) | o | 19 |
| 4 | Maagzuurremmers (A02B) | v | 15 |
| 5 | malariamiddelen (profyaxe) (P01B) | v | 9 |
| 6 | stoppen met roken (N06AX12 + N07BA03) | o | 7 |
| 7 | medicinale cannabis (N02B) | o | 5 |
| 8 | paracetamol/codeïne (N02A) | o | 4 |
| 9 | antidepressiva (tranylcypromine) (N06AF04) | o | 4 |
| 10 | Aambeiencrèmes (C05A) | o | 3 |
o = onvoorwaardelijk / v = voorwaardelijk niet vergoed
Tabel 2: top 10 geneesmiddelen met de meeste bijbetaling in 2016
| rang | geneesmiddel | toepassing | bijbetaling (x miljoen) |
|---|---|---|---|
| 1 | methylfenidaat | ADHD | 17,8 |
| 2 | insuline degludec * | diabetes | 3,8 |
| 3 | atomoxetine | ADHD | 3,7 |
| 4 | mirabegron * | urge-incontinentie | 1,4 |
| 5 | feneticilline | bacteriële infectie | 1,2 |
| 6 | dimethylfumaraat | psoriasis | 0,9 |
| 7 | dexamfetamine | ADHD | 0,9 |
| 8 | digoxine | hartfalen | 0,8 |
| 9 | fosfomycine | bacteriële infectie | 0,6 |
| 10 | solifenacine * | urge-incontinentie | 0,6** |
* = terugbetalingsregeling **in 2017 geen bijbetaling meer
Gekaapte geneesmiddelen
Daarnaast worden patiënten geconfronteerd het gekaapte medicijnen. Farmabedrijven als Essential Pharmaceuticals bedienen zich van een onethisch verdienmodel. Bedrijven kopen slecht lopende licenties en verkopen de opgekochte medicijnen voor een meervoud van de oorspronkelijke prijs. Dat leidt in Nederland tot verplichte bijbetalingen. Dit is een patroon zichtbaar bij de introducties van Essential Pharmaceuticals, zo blijkt uit een analyse van o.a. de SFK. Het gaat om de middelen: Camcolit, Norgalax, Slow K en calcitonine.
Voor Slow K verhoogde Essential Pharmaceuticals de prijs per 1 maart 2017 van € 2,84 tot € 19,70. Slow K wordt gebruikt als profylaxe en behandeling van hypokaliëmie.En Calcitonine kostte € 37,06 voor 5 injectieflacons. Essential Pharmaceuticals heeft deze prijs per 1 maart 2017 verhoogd naar € 275 per 5 injectieflacons, een prijsverhoging van 650%.
