Bezorgdheid om superresistente Salmonella Typhi-bacteriën

Onderzoek naar een mogelijke uitbraak van buiktyfus in de Democratische Republiek Congo (DRC), leidt tot identificatie van een multiresistente Salmonella Typhi-stam.

De Salmonella Typhi-bacterie veroorzaakt buiktyfus, dat één van de belangrijkste gezondheidsbedreigingen vormt in arme landen. Onderzoekers van het Institut National de Recherche Biomedicale (INRB) in Kinshasa en het Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen (ITG) hebben een superresistente Salmonella Typhi-stam geïsoleerd bij een zesjarige jongen in een landelijk gezondheidscentrum in het zuidwesten van de DRC.

Zij deden deze ontdekking tijdens een onderzoek naar een vermoedelijke buiktyfusepidemie in het gebied. Verspreiding van deze Salmonella-stam zou desastreuze gevolgen kunnen hebben, aldus de onderzoekers die hun bevindingen publiceerden in het toonaangevende vakblad Clinical Infectious Diseases.

Bij buiktyfus wordt Salmonella Typhi overgedragen vanuit de menselijke ontlasting via inname van besmet voedsel of water. De ziekte treft jaarlijks meer dan 10 miljoen mensen en maakt ongeveer 100.000 dodelijke slachtoffers, voornamelijk in lage- en middeninkomenslanden, waaronder Sub-Sahara-Afrika. Antibiotica zijn daarbij van cruciaal belang voor de behandeling. In voorbije decennia leidde stijgende antibioticaresistentie ertoe dat de beschikbare middelen zich beperkten tot ciprofloxacine en ceftriaxon. Hoewel dit zeldzaam is, wordt buiktyfus ook soms vastgesteld bij reizigers die terugkeren uit endemische gebieden in Afrika en Azië. Artsen in de reiskliniek van het ITG zien ieder jaar ongeveer vijf gevallen van buiktyfus bij Belgische reizigers.

Ongeziene resistentiepatronen

De ontdekking startte met gedegen onderzoek door prof. Octavie Lunguya en dr. Marie-France Phoba van INRB in Kinshasa, die de resistente stam uit het bloed van het patiëntje kweekten en hem identificeerden als Salmonella Typhi. Ze stuurden de resistente stam naar het ITG, ter bevestiging en voor verder onderzoek. Uit de testen van de Dienst Tropische Laboratoriumgeneeskunde van het ITG bleek dat de stam een ongewone resistentie vertoonde tegen verschillende belangrijke antibiotica, waaronder ciprofloxacine. Tot grote verbazing van de wetenschappers produceerde de stam ook een enzyme (een breedspectrum beta-lactamase (ESBL) genoemd) dat resistentie veroorzaakt tegen een groot aantal belangrijke antibiotica, waaronder ceftriaxon. De Wereldgezondheidsorganisatie beschouwt dit als één van de drie meest kritische antibioticaresistentie-bedreigingen.

“De combinatie van weerstand tegen deze verschillende antibiotica sluit nagenoeg alle opties voor doelmatige behandeling van buiktyfus in Centraal-Afrika uit en dat is bijzonder zorgwekkend. Dit is de eerste maal dat we ESBL-productie zien in de Salmonella Typhi-stammen van Centraal-Afrika. Mocht deze stam zich verspreiden, dan kan dit dodelijke gevolgen hebben”, aldus prof. Jan Jacobs, hoofd van de Dienst Tropische Laboratoriumgeneeskunde van het ITG.

De stamboom van een superresistente stam

Om de genetische achtergrond van deze superresistente Salmonella Typhi-stam te begrijpen, heeft de Dienst Diagnostische Bacteriologie van het ITG het genoom van de stam uitgeplozen en de genen geïdentificeerd die verantwoordelijk zijn voor de waargenomen resistentie. De analyse van het genoom onthulde tevens dat het ESBL-gen gedragen wordt door een mobiel genetisch element, dat kan zijn overgenomen uit andere bacteriële soorten.

“Door het genoom van de stam te vergelijken met 1800 andere Salmonella Typhigenomen afkomstig uit de hele wereld, hebben we aangetoond dat de naaste verwanten van deze stam eveneens uit de DRC komen, wat suggereert dat de stam niet werd geïmporteerd. Hij werd wellicht resistent door overdracht van genetisch materiaal uit andere bacteriën, zoals Klebsiella. Dit verhoogt de onrust: zulke overdracht kan overal en op elk moment plaatsvinden, vooral in omgevingen met hoge antibioticaresistentie,” aldus dr. Sandra Van Puyvelde van de Dienst Diagnostiche Bacteriologie, die de genoomanalyse coördineerde.

De Dienst Tropische Laboratoriumgeneeskunde en Dienst Diagnostische Bacteriologie werken allebei mee aan het multidisciplinaire ’Bacterial Infections in the Tropics’-project (BIT) aan het ITG. Dit project wordt gefinancierd door het Fonds Baillet Latour. BIT past een multidisciplinaire benadering toe om verspreiding van antibioticaresistentie in de tropen te onderzoeken en te bestrijden.

Bron: ITG

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.

Recente artikelen