SCP: Kerncijfers leefsituatie ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen

Het SCP rapport biedt een overzicht van de leefsituatie van ouderen die permanent in deze instellingen wonen. Er wonen in 2015 circa 117.000 ouderen in een verzorgings- of verpleeghuis. 60% van de bewoners zijn vrouwen van 80 jaar of ouder. Vrijwel alle bewoners kampen met (ernstige) lichamelijke beperkingen. Driekwart heeft geheugenklachten, 40% heeft dementie. Twee derde van de bewoners krijgt wekelijks bezoek, vooral van hun partner en kinderen. Driekwart van de bewoners ontvangt naast de zorgverlening van het personeel in het tehuis ook hulp van (een van hun) familieleden. Kwart van de ouderen in instellingen zegt zelden of nooit buiten te komen.

Dit blijkt uit de SCP-publicatie Ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen.

Vooral vrouwen van 80 jaar of ouder in verpleeg- en verzorgingshuizen

De vrouwelijke bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen zijn gemiddeld 87 jaar oud en daarmee gemiddeld vijf jaar ouder dan hun mannelijke medebewoners. Hoewel de meerderheid van de bewoners is verweduwd, heeft bijna een op de vijf een partner, die vaak zelfstandig woont.

Bewoners kampen met ernstige gezondheidsklachten

De directe aanleiding voor opname is doorgaans een geleidelijke verslechtering van de gezondheid. Vier op de vijf bewoners heeft (zeer) ernstige lichamelijke beperkingen. Bijna alle bewoners hebben meer dan twee chronische aandoeningen. Problemen met de slaap en pijnklachten komen relatief vaak voor. Bijna driekwart van de verpleeg- en verzorgingshuisbewoners heeft geheugenklachten, en vier op de tien bewoners heeft dementie.

Twee derde van de bewoners krijgt wekelijks bezoek

Ongeveer een op de zeven bewoners krijgt zelden of nooit visite. De meeste ouderen gaan ook zelf niet meer bij anderen op bezoek; ruim twee derde doet dit zelden of nooit. Bijna 80% van de ouderen die in een verpleeg- of verzorgingshuis wonen heeft kinderen en kleinkinderen, die meestal eens per week op visite komen. Overige familieleden, vrienden en goede kennissen komen minder vaak op bezoek. Net als de meeste bewoners zelf, is een deel van hun familieleden, vrienden en kennissen hoogbejaard, of kampt met ernstige gezondheidsproblemen, waardoor het moeilijk is om op bezoek te gaan.

Meeste bewoners krijgen hulp van familie, vrienden en vrijwilligers

Driekwart van de verpleeg- en verzorgingshuisbewoners ontvangt naast de zorgverlening van het personeel in de instelling ook hulp van een van hun familieleden. Meestal is dat dan van één van de kinderen die vaak wekelijks helpt met de administratie, het vervoer, de boodschappen of de was. Vier op de tien bewoners ontvangt hulp van vrijwilligers. Hulp van vrienden komt minder vaak voor. Vrijwilligers helpen vaak tijdens de uitstapjes en dagelijks tijdens de eetmomenten. Ook de hulp van vrienden wordt vooral tijdens uitstapjes geboden, maar deze hulp is vaak maandelijks of sporadisch.

Kwart van ouderen in instellingen komt zelden of nooit buiten

Twee derde van de bewoners komt wel dagelijks (30%) of ten minste één keer per week buiten (34%). Iets minder dan de helft van de bewoners geeft aan vaker naar buiten te willen, maar doet dit niet omdat de gezondheid dat belemmert, of omdat niemand mee wil of de bewoner kan brengen en halen. Mensen die weinig buiten komen, hebben vaak (zeer) ernstige fysieke beperkingen en krijgen minder bezoek.
Een groot deel van de ouderen neemt deel aan verschillende activiteiten. Ruim twee derde van de ouderen gaat regelmatig gezamenlijk koffie of thee drinken. Ook zelf regelmatig koffie of thee voor anderen zetten, boodschappen doen in het winkeltje in het huis of in de buurt komen geregeld voor.

SCP-onderzoekers Debbie Verbeek-Oudijk MSc. en dr. Cretien van Campen verrichten dit onderzoek op verzoek van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het rapport is gebaseerd op informatie uit het onderzoek Ouderen in Instellingen, waarbij tussen april 2015 en april 2016 ruim 1600 oudere verzorgings- en verpleeghuisbewoners zijn bevraagd. Ruim 950 van de ouderen was zelf in staat om de vragen te beantwoorden. Voor de overige bewoners zijn de vragen beantwoord door een familielid en de eerst verantwoordelijke verzorgende, omdat de oudere zelf (vergaande) cognitieve beperkingen en/of dementie had.

Op 21 september 2017 verschijnt de zusterstudie ‘Gelukkig in het verpleeghuis?’ waarin de door de bewoners ervaren kwaliteit van de zorg en de kwaliteit van het leven in verzorgings- en verpleeghuizen aan bod komt. Hierin komen dus alleen de ouderen die zelf de vragen konden beantwoorden aan het woord.

Voor de meest kwetsbaren en oudsten in de samenleving zijn er al eeuwenlang tehuizen waar deze mensen onderdak, eten en verzorging kunnen ontvangen. Tegenwoordig zijn dat de verpleeghuizen en verzorgingshuizen. Er verandert de laatste jaren echter veel in deze sector. Veel verzorgingshuizen worden gesloten en de resterende gaan samen met verpleeghuizen. Daarnaast is het beleid erop gericht dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Mede hierdoor worden tegenwoordig vooral de mensen met de grootste zorgbehoefte in de tehuizen verzorgd.

In ‘Ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen’ bekijken we de groep ouderen die in verpleeg- en verzorgingshuizen wonen en gaan we in op een aantal belangrijke aspecten van hun leefsituatie. De gegevens die voor dit onderzoek zijn gebruikt, zijn verzameld in de periode  april 2015 – april 2016. Vragen die worden behandeld in dit onderzoek zijn: Waarom zijn de verpleeg- en verzorgingshuisbewoners naar de instelling verhuisd? Hoe is het met hun gezondheid gesteld? Hoe vaak hebben ze nog contact met hun vrienden en familie? Ontvangen zij hulp van hen bij dagelijkse activiteiten, naast de hulp van professionals?

Dit rapport geeft een algemeen beeld van alle verpleeg- en verzorgingshuisbewoners. In het rapport Gelukkig in een verpleeghuis? komen de ervaringen en oordelen van bewoners over de kwaliteit van hun leven en de verzorging aan bod. De gegevens voor dit rapport zijn verzameld door middel van interviews met bewoners die hierover persoonlijk konden worden bevraagd.

Ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen
pdf, 5MB

• Factsheet Ouderen in verpleeghuizen en verzorgingshuizen pdf, 1MB

Bron: SCP

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.