Het verhaal achter de cijfers telt
Aantal infecties, heropnames, pijnscores, patiëntenervaringen… In ziekenhuizen worden honderden gegevens over kwaliteit van de zorg verzameld met als doel de zorg te verbeteren. Onderzoekers Marieke Zegers en Anke Oerlemans ontwikkelden een stappenplan en een kernset van tien punten waarmee bestuurders met afdelingen het gesprek over kwaliteit van zorg meer inhoud kunnen geven. ‘Bestuurders zijn vooral geïnteresseerd in het verhaal achter de cijfers.’
‘Ziekenhuizen meten en verzamelen honderden kwaliteitsparameters’, vertelt Zegers. ‘Bestuurders zijn eindverantwoordelijk voor de kwaliteit van zorg in hun ziekenhuis en leggen hierover periodiek verantwoording af aan interne en externe toezichthouders zoals de Inspectie’.
Maar welke informatie hebben bestuurders nodig om inzicht te krijgen in de kwaliteit van de zorg op een afdeling? Hoe komen ze hierover in gesprek met de professionals? Umc’s hebben behoefte aan een breed gedragen kernset van indicatoren, die ook de mogelijkheid geeft te verdiepen op afdelingsniveau.
Breed gedragen
Zegers en Oerlemans deden onderzoek op de afdelingen Intensive Care in het Radboudumc en LUMC. Ze vroegen bestuurders, artsen, verpleegkundigen, patiënten én hun naasten wat volgens hén een bestuurder aan cijfers en informatie nodig heeft om samen met professionals op kwaliteitsverbetering te kunnen sturen. De afdelingen Intensive Care registreren maar liefst 122 kwaliteitsparameters. Oerlemans: ‘Via onze vragenlijsten hebben we de deelnemers aan ons onderzoek laten kiezen. Uiteindelijk zijn tien essentiële kwaliteitspunten overgebleven. En – belangrijk – dit kost geen extra administratietijd, deze informatie is er al. Opvallend is dat patiënten en naasten dezelfde onderwerpen kozen als bestuurders en zorgprofessionals. Het is een breed gedragen set van kwaliteitsparameters. Tot de tien kernpunten behoren bijvoorbeeld de conclusies en aanbevelingen van de kwaliteitsvisitatie van de beroepsvereniging, calamiteiten en patiëntervaringen.’
Eenvoudig toepasbaar
‘Naast gegevens over resultaten van zorg geeft de kernset ook inzage in de aanwezigheid van de randvoorwaarden voor goede en veilige zorg, zoals openheid over gemaakte fouten en het signaleren van onveilige situaties’, vertelt Zegers. ‘Het accent in de gesprekken tussen bestuurders en medische afdelingshoofden ligt nogal eens op financiën. Onze methode en de kernset van tien punten is voor bestuurders een geschikte aanjager om écht inhoudelijk het gesprek aan te gaan over kwaliteit van zorg. Kwaliteit van zorg is een klus die bestuurders en professionals samen moeten klaren. Het gaat niet om afrekenen op fouten, maar om samen verbeteren. Ons stappenplan is gebaseerd op de Delphimethode en geeft ziekenhuizen de mogelijkheid deze methode op maat te maken. De tien kernpunten zijn door elke afdeling en elk ziekenhuis eenvoudig toe te passen.’
Sturen op kwaliteit
Het onderzoek van Zegers en Oerlemans is een van de twintig projecten binnen het Citrienprogramma Sturen op kwaliteit. Programmamanager Roos Trooster: ‘Het oorspronkelijke uitgangspunt was om een dashboard te ontwikkelen waar bestuurders de belangrijkste informatie real time af konden lezen. Bijvoorbeeld gegevens over patiëntveiligheid, sterfte, pijn of infecties. Tijdens het ontwikkelen werd gaandeweg steeds meer duidelijk dat een dashboard met vaste elementen niet gaat werken. Wat een Raad van Bestuur nodig heeft aan informatie is nauw verweven met de aandachtspunten en ontwikkelingen binnen het eigen ziekenhuis. Natuurlijk zijn er wel een aantal vaste elementen te benoemen, en die zullen we ook adresseren in het model dat we ontwikkelen.
Wat verder opvalt is dat bestuurders vooral ook geïnteresseerd zijn in het verhaal achter de cijfers. De details laten ze graag over aan zorgprofessionals. Bestuurders bespreken liever enkele malen per jaar een overzicht van probleempunten, verbeteracties en de actuele stand van zaken. Vanaf het voorjaar 2018 bieden we, als experiment, deze aanpak en de kernsets die nu zijn ontwikkeld, ook aan andere umc’s en ziekenhuizen aan’, besluit Trooster.
Het programma Sturen op kwaliteit wordt gefinancierd door het Citrienfonds. Dit fonds helpt duurzame en breed inzetbare verbeteringen in de gezondheidszorg te ontwikkelen en is mogelijk gemaakt door ZonMw. Het programma Sturen op kwaliteit wordt uitgevoerd door het NFU-Consortium Kwaliteit van Zorg.
Informatie
Zelf aan de slag met de aanpak en de kernset? Neem dan contact op met Roos Trooster: [email protected].
Voor meer informatie over het programma en de projecten: www.nfukwaliteit.nl/programmas/sturen-op-kwaliteit/
Bron: NFU