Ouderen hebben ook gewoon seks, maar daar wordt te weinig over gepraat
ArrayDe beeldvorming over ouderen op het gebied van seksualiteit en intimiteit klopt niet. Nog te vaak wordt ten onrechte gedacht dat ouderen geen seks of behoefte aan seks en intimiteit meer hebben, terwijl 79 procent van de mannen tussen de 55 en 70 jaar en 65 procent van de vrouwen in het afgelopen jaar seks heeft gehad. Daar is in de zorg onvoldoende aandacht voor, blijkt tijdens een symposium bij Avans Hogeschool. Zorg- en welzijnswerkers én ouderen zelf vinden het vaak lastig om het gesprek hierover aan te gaan. Avansstudenten ontwikkelden een tool die hierbij kan helpen.
Taboe
Het lectoraat Active Ageing van Avans doet onderzoek naar actief en vitaal ouder worden, hier hoort seksualiteit en intimiteit natuurlijk bij. Vorige week organiseerden ze een symposium waar zorgprofessionals, studenten en ouderen aanwezig waren. “Een belangrijk, maar voor sommigen ook een ongemakkelijk thema. Zelfs het woord taboe viel”, vertelt docentonderzoeker Kitty van der Made.
Te weinig aandacht
“Aanwezige zorgprofessionals bekenden eerlijk dat er in de praktijk eigenlijk te weinig aandacht is voor de mogelijke behoeften en échte privacy van bewoners van zorginstellingen, ondanks dat er wel al enkele jaren vanuit belevingsgerichte zorg wordt gewerkt. Ook ouderen zelf ervaren een drempel om het onderwerp ter sprake te brengen en als ze dat al doen worden problemen soms snel weggewuifd. Het hoort erbij. Uit ervaringen van de studenten blijkt dat het onderwerp tijdens stages nog wel eens overgeslagen wordt. De bezoekers van het symposium waren het er al snel over eens dat het onderwerp bespreekbaar moet worden, maar hoe doe je dat dan? Daar doen we met studenten onderzoek naar.”
Tool
Studenten Verpleegkunde Asma El Hajji en Kaylee van Zundert ontwikkelden een tool om het aangaan van het gesprek over seksualiteit en intimiteit gemakkelijker te maken. Dat deden ze in opdracht van het lectoraat Active Ageing, het GET-lab (innovatielab voor zorgtechnologie) van Avans en partner DialogueTrainer. Ze ontwikkelden verschillende scenario’s voor de online applicatie De Oefendokter, waarmee ouderen kunnen oefenen hun vragen over seksualiteit en behoefte aan intimiteit kenbaar te maken. De scenario’s gaan uit van het perspectief van de partner van een bewoner van een verpleeghuis, maar zijn ook zinvol en bruikbaar voor andere settings.
Bij de ontwikkeling van de scenario’s gingen ze te rade bij een seksuoloog, socioloog, verpleegkundigen en de doelgroep waarvoor de app bedoeld is: ouderen zelf. Ouderen die de app getest hebben, geven aan dat het gesprek aangaan gemakkelijker wordt door de app.
Gespreksscenario’s voor professionals
Het is de bedoeling om tijdens vervolgonderzoek ook gespreksscenario’s voor professionals te ontwikkelen. In een interactieve sessie op het symposium onder leiding van NVVS Seksuoloog Christa Betz kwamen de aanwezigen tot de eerste handvatten om een gesprek over seksualiteit en intimiteit op gang te brengen.
“Zorg eerst voor echte aandacht en stel vragen. Stel vragen over wat er veranderd is op het gebied van seksualiteit en intimiteit. Bijvoorbeeld na een opname of bij ziekte. Vraag welke behoeften er zijn. Leg ook uit wat je doel is van het gesprek en de vragen. Dat het doel van bijvoorbeeld een zorginstelling is dat bewoners zich écht thuis voelen en dat privacy hierbij heel belangrijk is. Wat is er nodig voor de bewoner en de partner om zich thuis te voelen en zichzelf te kunnen zijn? Welke wensen en behoeften zijn er op het gebied van intimiteit en seksualiteit? Maak kenbaar dat er met jou over gepraat kan worden, nu of later. Tast af, zorg voor een rustige omgeving waar ook echt een gesprek gevoerd kan worden”, vat Van der Made het gesprek samen.
Over het lectoraat Active Ageing
Het lectoraat Active Ageing van Avans Hogeschool doet praktijkgericht onderzoek naar de behoeften, wensen, identiteiten, beleving en ervaring van ouderen. Innovaties voor ouderen zijn vaak gebaseerd op een negatief beeld van ouderdom waarin oud zijn gelijk staat aan ziekte en aftakeling. Dit beeld strookt niet met de positieve levenshouding van de ouderen van vandaag. Nieuwe producten en ideeën sluiten daardoor niet aan bij de behoeften van ouderen en dergelijke ‘gerontechnologische’ innovaties komen niet echt van de grond. Het lectoraat maakt de vertaalslag van onderzoek naar de ontwerppraktijk om innovaties aan te laten sluiten bij de ouderen van nu. In het GET-lab, het innovatielab voor technologische innovaties in zorg en welzijn, van Avans onderzoeken we samen met het werkveld wat de meerwaarde is van technologie.
Lees meer over het lectoraat Active Ageing op www.avans.nl/onderzoek/expertisecentra/caring-society-3.0/lectoraten/active-ageing.
Bron: Avans
