Wanda de Kanter in VPRO Zomergasten
ArrayZondag 25 augustus, 20.15 uur, NPO 2
Janine Abbring ontvangt op 25 augustus longarts Wanda de Kanter (Den Haag, 1959) in de vijfde aflevering van VPRO Zomergasten. In haar avond laat De Kanter beelden zien uit de experimentele keuken van chef Ferran Adrià in de documentaire El Bulli. Zanger Nick Cave praat in zijn opnamestudio over rouw in de documentaire One More Time With Feeling. In de documentaire Nummer 14 praat de jonge Cruijff thuis in Vinkeveen over hoe hij omgaat met de verwachtingen van het publiek en de media. Verder een fragment uit het iconische drieluik Levensberichten (1986), waarin regisseur Cherry Duyns patiënten, verplegers en artsen van de kankerafdeling van het VU-ziekenhuis volgt, om te zien hoe het is ‘als de toekomst uit het leven verdwijnt’.
Klokkenluider
De keuzefilm van Wanda de Kanter, die direct na VPRO Zomergasten wordt uitgezonden, is de speelfilm The Insider (Michael Mann, 1999) met Al Pacino en Russell Crowe. De film is gebaseerd op een spraakmakend televisie-interview met een klokkenluider uit de Amerikaanse tabaksindustrie. Russell Crowe speelt de voormalige sigarettenwetenschapper Jeffrey Wigand. Zijn klankbord is Al Pacino, die fungeert als de nieuwsgretige producent Lowell Bergman van de gerenommeerde nieuwsshow 60 Minutes.
Tabaksindustrie
Wanda de Kanter is sinds 2013 verbonden aan het Antoni van Leeuwenhoek oncologisch ziekenhuis in Amsterdam. Naast haar werk als longarts strijdt De Kanter met collega Pauline Dekker tegen de tabaksindustrie en voor een rookvrije jeugd. Die strijd wordt hard gevoerd, want ‘met brave voorlichting kun je doorgaan tot je een ons weegt,’ aldus De Kanter in de Volkskrant. Afgelopen voorjaar werden de twee uit de Alliantie Nederland Rookvrij gezet omdat zij te activistisch en confronterend zouden zijn.
Wanda de Kanter: ‘Mijn Zomergastenavond is geslaagd als mensen zien dat het leven meer is dan hun eigen leven. Dat je werkelijk gaat nadenken: zorgen wij wel goed genoeg voor onze opgroeiende kinderen op dit moment, voor mensen die een minderheid zijn, mensen met dementie, mensen met kanker. Nederland heeft fantastische zorg, maar ik vind dat we elkaar soms erg in de steek laten. Ik zou het mooi vinden als ik door die drie uur kan laten zien dat je niet jezelf als maat moet nemen en hoe we beter voor elkaar kunnen zorgen.’
Longarts Wanda de Kanter voelt zich aangetrokken tot de ‘zinderende ambitie’ in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en de samenwerking tussen clinici en de wetenschappers van het Nederlands Kanker Instituut dat daar ook zit. ‘Door te kijken naar iemands persoonlijke genetische materiaal word je als arts een soort detective’, zegt De Kanter. Iedere tumor kent een eigen DNA-afwijking en daardoor is het soms mogelijk een behandeling op maat te bieden. Tegelijkertijd is het voor De Kanter belangrijk om niet alleen iemands DNA maar vooral ook iemands achtergrond en dierbaren te leren kennen, want behandeling van mensen die misschien toch nog een aantal jaren leven met de ziekte waarvan ze weten dat ze eraan zullen doodgaan betekent niet alleen dat je gesprekken met hen voert over levenseinde, maar ook over zingeving en wat belangrijk is in het leven.
Dertig procent van de patiënten die overlijden aan kanker kreeg de ziekte als gevolg van roken. Samen met collega-longarts Pauline Dekker strijdt De Kanter tegen de tabaksindustrie en voor een rookvrije jeugd. Afgelopen jaar werden de twee uit de Alliantie Nederland Rookvrij gezet omdat zij te activistisch en confronterend zouden zijn. Eerder al werd door KWF Kankerbestrijding om dezelfde reden de subsidie aan de twee artsen stopgezet. Direct kwam uit vele hoeken steun voor de twee tabaksbestrijders en werd in een crowdfundingsactie binnen een paar weken meer dan 100.000 euro aan donaties opgehaald. Zijzelf zetten zich overigens, net als de andere bestuursleden van hun Stichting Rookpreventie Jeugd, onbezoldigd in voor hun website en stichting.
In 2016 deed De Kanter samen met Pauline Dekker, advocaat Bénédicte Ficq en de beiden dit jaar overleden patiënten Anne Marie van Veen en Lia Breed aangifte tegen de vier grote tabaksproducenten die in Nederland actief zijn. Verschillende partijen sloten zich aan, waaronder KWF Kankerbestrijding, een aantal ziekenhuizen en gemeenten en 30.000 mensen via de stichting Sick of Smoking. Het Openbaar Ministerie besloot echter in februari 2018 dat er onvoldoende juridische argumenten waren om de tabaksindustrie strafrechtelijk te vervolgen. De Kanter en Dekker zetten door: zij willen dat de overheid de hoeveelheden gif in sigaretten op een eerlijke manier gaat meten, zodat de burger precies weet waar hij aan toe is en hoe hij zich beter kan beschermen tegen de aanslagen van de tabaksindustrie op zijn gezondheid. Zij willen hiervoor hun zaak uiteindelijk bij het Europees Hof in Luxemburg aanhangig maken.
De Kanter heeft zich voor haar activisme tegen roken twintig jaar lang beziggehouden met medisch-ethische kwesties toen ze van 1993 tot 2013 in het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk werkte, waar ook het brandwondencentrum gevestigd is. In Beverwijk was ze onder meer betrokken bij de zorg voor de slachtoffers van de neergestorte Hercules in 1996 en van de brand in café het Hemeltje in Volendam in de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001.
Wanda en haar jongere broer groeiden als kinderen van een vader die bij de Koninklijke Shell werkte op in Borneo en Soedan. Toen ze twaalf was ging ze naar een gemengde kostschool in Den Haag. Toen al wist ze dat ze dokter wilde worden. Na haar studie Geneeskunde in Leiden (1977-1984) begon De Kanter haar specialisatie met twee jaar interne geneeskunde in het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda (1984-1987) en van 1987 tot 1990 specialiseerde ze zich verder tot longarts aan het VUMC in Amsterdam. In dat ziekenhuis was ze aansluitend tot 1993 longarts en chef de clinique.
Wanda de Kanter voerde afgelopen jaar samen met advocate Benedicte Ficq de jongste lijst aan van de Opzij Top100 van meest invloedrijke vrouwen in Nederland en ze won de Global Award for Excellence in Lung Cancer Journalism (beide 2018). Eerder kreeg De Kanter samen met Pauline Dekker de KWF Prof. Dr. Muntendamprijs vanwege hun vernieuwende aanpak voor de behandeling en bestrijding van tabaksverslaving (2013) en in 2014 en 2015 was de Vrouw in de Media Award voor haar.
Uitzending: Zondag 25 augustus om 20.15 uur op NPO 2, de keuzefilm wordt aansluitend uitgezonden om 23.25 uur.vpro.nl/wandadekanterZomergasten FacebookZomergasten Twitter#zomergasten
Over VPRO Zomergasten
De zomerklassieker van de VPRO is gebaseerd op een even eenvoudig als vernieuwend idee dat in 1988 ontstond: Als er in de zomer programma’s worden herhaald, vraag dan mensen met een verhaal om hun favoriete kijkavond samen te stellen en de fragmenten van hun keuze toe te lichten in een goed gesprek. De gesprekken, de fragmenten en de wisselwerking tussen gast en presentator leveren elk seizoen spraakmakende televisie op. VPRO Zomergasten werd in 2014 bekroond met een Ere-Nipkowschijf. In 2017 won Janine Abbring de Sonja Barend Award voor haar interview in Zomergasten met de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan. Janine Abbring presenteert voor het derde seizoen op rij VPRO Zomergasten.
Wanda de Kanter, foto: Anouk van Kalmthout
Bron: VPRO
