Grootschalige studie: reumamedicatie tegen overreactie afweersysteem bij COVID-19

Het immuunsysteem reageert soms zo heftig bij coronapatiënten dat ze ernstige longschade oplopen en overlijden. Negen Belgische centra onderzoeken of reumamedicatie de overmatige ontstekingsreactie kan afremmen.

Overdreven reactie afweersysteem

Bij ongeveer 20 procent van de COVID-19-patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen, ontstaat een ernstige longontsteking en longschade door een overdreven reactie van het afweersysteem. Het bloed neemt onvoldoende zuurstof op en de patiënt wordt kortademig en verward. Die ontsteking wordt in gang gezet door cytokines.

Cytokines spelen een rol als boodschapper om cellen van het afweersysteem te activeren tegen vreemde stoffen in het lichaam. Maar soms worden ook te veel cytokines aangemaakt in het bloed, waardoor het immuunsysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Een fenomeen dat we ook aantreffen bij reuma en jicht.

‘Onderzoek uit China en Italië toont een verhoogde aanwezigheid van cytokines aan bij COVID-19-patiënten die beademend worden op intensieve zorg’, zegt prof. dr. Bart Lambrecht, longarts aan het UZ Gent en onderzoeksdirecteur ontstekingsziekten aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). ‘Soms zijn er zoveel dat we spreken van een cytokinestorm.’

Behandeling met reumamedicatie

Medicijnen om de cytokinestorm te bedaren in geval van een corona-infectie zijn er niet. Daarom willen de onderzoekers proberen om met reumamedicatie de overmatige ontstekingsreactie af te remmen. Prof. Lambrecht, die de studie coördineert: ‘We moeten die therapie vroeg starten, nog voor de cytokinestorm de longen onherstelbaar heeft beschadigd. Zo willen we patiënten behoeden voor een opname op intensieve zorg en levens redden.’

In de studie zullen 342 patiënten met een ernstige COVID-19-infectie en cytokinestorm behandeld worden met de geneesmiddelen anakinra (Kineret®, een remmer van interleukine-1), tocilizumab (Roactemra®, een remmer van interleukine-6 receptor) of siltuximab (Sylvant®, een remmer van interleukine-6). De medicijnen worden normaal gezien alleen bij de behandeling van ernstige reuma terugbetaald.

‘De studies uit het buitenland tonen aan dat tot 75 procent van de patiënten gunstig reageert op de reumamedicatie, maar er werd nooit gewerkt met controlemedicatie. We moeten ook uitzoeken welk geneesmiddel het best werkt en of een combinatietherapie betere resultaten geeft. Momenteel wordt te veel geëxperimenteerd, met onze studie willen we snel uitsluitsel brengen,’ aldus prof. Lambrecht.

Razendsnelle opstart

De studie werd opgezet door het UZ Gent in samenwerking met het Federaal Kenniscentrum voor Gezondheidszorg (KCE). Ze wordt uitgevoerd in negen centra in België: UZ Gent, UZ Antwerpen, UZ Brussel, UMC Sint-Pieter, CHU Erasme, CHU Saint-Luc, CHU de Liège, Sint-Jansziekenhuis Brugge en Ziekenhuis Oost-Limburg Genk.

Voor de financiering staat het KCE in. ‘De klinische onderzoeksteams hebben letterlijk dag en nacht gewerkt om deze studie razendsnel op de rails te krijgen’, aldus prof. Lambrecht. ‘Procedures die normaal gezien maanden duren, werden nu binnen de 24 uur afgerond. De eerste patiënten zijn al gestart met de medicatie.’

Met dank aan het Health innovation and research institute (UZ Gent), dienst Longziekten (UZ Gent), de afdeling klinische studies van de dienst Apotheek (UZ Gent), de Commissie voor medische ethiek (UZ Gent) en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG).

Het VIB-UGent Centrum voor Inflammatieonderzoek zal met steun van het VIB Grand Challenges Programma moleculair onderzoek doen om te zien bij wie de behandeling aanslaat, zodat een cytokinestorm beter kan worden voorkomen, ook bij toekomstige infecties.

Bron: UZ Gent

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.

Recente artikelen