Lotgenotencontact helpt slachtoffers zichzelf opnieuw uit te vinden

Sociale steun is van groot belang voor slachtoffers van bijvoorbeeld een misdrijf, maar hoe die steun precies werkt was nog onduidelijk. Met steun van het Slachtofferhulp Nederland onderzocht Pien van de Ven daarom de rol van zowel steun van de sociale omgeving als van lotgenoten in het omgaan met een slachtofferervaring. Lotgenoten blijken een bijzondere bijdrage te kunnen leveren aan het integreren van de slachtofferervaring in de eigen identiteit. Van de Ven promoveerde op 18 februari 2022 op het onderzoek aan Tilburg University.

Het meemaken van een ingrijpende slachtofferervaring kan diep doorwerken in de leefwereld en sociale omgeving van het slachtoffer. De impact en beleving kan enorm verschillen, maar bijna allemaal hebben slachtoffers behoefte aan betekenisgeving. Zo´n ervaring kan immers complexe emoties en vragen met zich meebrengen.

Uit eerder onderzoek is bekend dat sociale steun belangrijk is in het om leren gaan met een slachtofferervaring. Ook weten we dat het (her)vertellen van ervaringen kan bijdragen aan het zin geven aan die ervaringen. Toch is niet duidelijk hoe sociale steun en het (her)vertellen van slachtofferervaringen er precies uit zien en hoe dat bijdraagt aan het omgaan met een slachtofferervaring. Daarnaast komen uit de praktijk signalen dat slachtoffers zich na verloop van tijd niet gehoord voelen door of geen aansluiting ervaren bij hun sociale relaties, terwijl dat wel gebeurt bij lotgenoten.

Pien van de Ven onderzocht daarom welke rol sociale steun en lotgenotencontact precies spelen in het omgaan met een slachtofferervaring. Daarvoor maakte ze onder meer gebruik van een observatie van lotgenotengroepen. Ook gebruikte ze data uit een langdurige studie naar getroffenen van de Enschede ramp voor het meten van het verband tussen mentale gezondheidsklachten en ervaren gebrek aan sociale steun.

Sociale steun

Het onderzoek toont aan dat slachtoffers niet altijd en niet direct kunnen bevatten wat hen is overkomen, wat de ervaring voor hen betekent en wat zij nodig hebben om er voorbij te groeien. Slachtoffers die wellicht de meeste sociale steun nodig hebben vanwege hun mentale gezondheidsklachten, ervaren een jaar na de slachtofferervaring een groter gebrek aan steun.

Identiteit en zingeving

Het leren omgaan met de slachtofferervaring bestaat uit het zingeven aan de slachtofferervaring en het opbouwen van een identiteit waar die ervaring een onderdeel van wordt. Lotgenotencontact kan een middel zijn om door interactie met gelijkgestemden te experimenteren met en vorm te geven aan die identiteit. De interactie met lotgenoten draagt bij aan onderlinge steun, herkenning en normalisering.

Van de Ven beveelt iedereen die met slachtoffers werkt aan om het belang van sociale reacties en het sociale netwerk in overweging te nemen. Ook wijst ze op de noodzaak van vervolgonderzoek naar de betekenis van verschillende vormen van sociale steun in de nasleep van verschillende slachtofferervaringen.

Promotie

Pien van de Ven promoveerde op 18 februari 2022 aan Tilburg University. Titel proefschrift: The role of social support in the aftermath of victimization. Interpersonal aspects of coming to terms with a victimization experience. Promotor: prof. dr. A. Pemberton; copromotores: dr. M.J. van Hulst, dr. S.B.L. Leferink.
Bron: Tilburg University & Slachtofferhulp Nederland

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.