Diabetes en Ramadan

ramadan-2Voor moslims is er niet veel informatie te vinden over diabetes. De Ramadan is voor moslims een vast gegeven dat ieder jaar terugkeert. Maar vasten is juist voor iemand met diabetes vrijwel onmogelijk, zeker als je insuline spuit. Omdat de ramadan nu in de zomer valt met elke dag een lange vastentijd tussen suhur (ochtendmaal) en iftar (avondmaal), vragen gezondheidsorganisaties specifiek aandacht voor risico’s van mensen met suikerziekte of mensen die medicijnen slikkenHelaas blijken veel moslims van de gevolgen van vasten en diabetes niet goed op de hoogte te zijn. Deze mensen spuiten tijdens de Ramadan ’s nachts in plaats van overdag. De suikers schommelen en organen geven het zelfs op.  Een gevaarlijk gegeven ontstaat door het ontbreken van juiste informatie over de gevolgen van vasten voor mensen met diabetes.Met name bij type1 diabeten en diabeten met al ontwikkelde complicaties of dreigende complicaties is het van belang om dit advies te handhaven en er niet van af te wijken. Bij type II diabetes kan het vasten besproken worden en eventueel in goed overleg met de patient de medicatie aangepast worden.

Het is van groot belang om als behandelaar zelf het initiatief te nemen om het onderwerp diabetes en Ramadan bespreekbaar te maken. De patienten zelf gaan er vanuit dat wanneer een arts dit onderwerp niet bespreekbaar maakt, dat zij dan zonder problemen kunnen vasten.De begeleiding van diabetespatienten gedurende de Ramadan is van essentieel belang. Het gaat niet alleen om begeleiding tijdens de Ramadan, maar ook voor en na de Ramadan. We kunnen wel spreken van zorg voor (pre), tijdens en na (post) de Ramadan.

Disclaimer
Voor alle hierna volgende adviezen en schema’s geldt dat het algemene richtlijnen zijn die voor individuele patienten anders kunnen uitvallen. Medicalfacts kan geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor de gevolgen van onjuiste of onterechte toepassing. In geval van twijfel dient u altijd uw behandelend arts te raadplegen.

Begeleiding bij de Voorbereiding:

  • Informeer bij de patient of hij/zij al eerder heeft gevast, vraag naar de ervaringen hiermee
  • De patient moet psychisch in staat zijn om mee te doen aan de ramadan
  • In overleg met de arts evt. bloed laten prikken (HBA1C, Cholesterol etc.)
  • Gewicht opnemen (vastleggen in de status)
  • De patient attenderen op hypo’s, en wat te doen
  • De patient attenderen op een gezond voedingspatroon
  • De patient uitleg geven over het evt. aangepaste medicatie beleid
  • De patient attenderen op het belang van continueren van medicatie zoals dat afgesproken is
  • De patient instructies geven hoe de glucose dagcurve gedurende de ramadan uit te voeren (voor het ontbijt vroeg in de ochtend, bij het middaggebed, voor het avondeten=verbreken van het vasten en voor het slapen gaan).
  • De patient uitleggen dat de eerste 4 dagen van het vasten erg belangrijk zijn, en dat de suikers regelmatig gecontroleerd moeten worden. (De eerste vier dagen zijn belangrijk omdat men hier de informatie krijgt hoe het lichaam reageert op het vasten)

Begeleiding tijdens de Ramadan

  • De patient op de polikliniek of het spreekuur terug laten komen wanneer deze vier à vijf dagen heeft gevast, kijken naar de glucosedagcurve, beoordelen of het aangepaste medicatiebeleid gehandhaafd kan worden of aangepast moet worden
  • Informeer naar zijn voedingspatroon(oppassen met kh+ maaltijden)
  • Informeer naar evt. hypo’s (tijdstip en verloop hiervan)
  • Informeer naar de tijd van medicatie gebruik (soms komt het voor dat mensen uren na het eten pas medicatie gebruiken)
  • Laat de patient gedurende de ramadan 1xper week een bloedsuiker dagcurve doen en doorbellen om te beoordelen
  • Laat de patient gedurende de Ramadan elke 15 dagen op de polikliniek terug komen (leg het belang hiervan ook uit aan de patient: op tijd problemen ondervangen)
  • Zorg dat er een afspraak gepland wordt ruim 3 dagen na afloop van de ramadan (niet rondom het suikerfeest, men komt dan toch niet, of belt af)

Begeleiding na de Ramadan (nazorg)

  • De patient drie of vier dagen na het suikerfeest een glucosedagcurve laten doen
  • De dagcurve beoordelen en stapsgewijs het medicatiebeleid aanpassen
  • De patient persoonlijk spreken en evalueren hoe de ramadan is verlopen
  • Gewicht opnemen en vergelijken met gewicht bij aanvang van de ramadan
  • In overleg met de arts bloed laten prikken en vergelijken met uitslagen voor de ramadan.

Bron: Slotervaart Ziekenhuis

Recente artikelen