Hartrobot

Hartsterfte voorkomen cardiologen al tien jaar door buisjes in vernauwingen van de kransslagaderen te brengen. De verkalking woekert dan door. Zelfs bij het bij ons gebruikelijke herhaaldelijke inbrengen van buisjes faalt het hart vaak na enkele jaren.

Een betere oplossing, afkomstig van de Universiteit van Utrecht, is de robotgeassisteerde omleiding met een gezonde borstkastslagader, waarvan de vier essentiele onderdelen de afgelopen vijftien jaar in het laboratorium zijn ontwikkeld. Twee zijn met Medtronic (VS) verder ontwikkeld voor menselijke toepassing. Voltooiing van deze techniek zou hartpatienten een weinig belastende, doelmatige oplossing kunnen bieden. Economisch is het ook belangrijk. Kransslagaderinterventie is de meest uitgevoerde en meest lucratieve medische ingreep.

Het researchteam is in het zicht van de haven gestrand, omdat de universiteiten sinds drie jaar hun researchbudget, inclusief de licentieinkomsten uit eigen onderzoek (€ 3 mln per jaar) moeten inzetten om hun dagelijkse operatie draaiende te houden. De nieuwe overheidsbetalingssystemen veroorzaken enorme verliezen op de routinezorg, omdat de hoge kosten van extra materialen — bijvoorbeeld stollingsfactoren voor bijkomende aandoeningen zoals bloedingziekte — niet worden vergoed. Ook de kosten van behandeling van complexe ziektes zoals aangeboren hartafwijkingen worden onvoldoende vergoed. De betalingssystemen lopen ook achter, waardoor noodzakelijk standaardonderzoek niet wordt vergoed.

Industrierobotten hebben de auto goed en goedkoop gemaakt. Maar omdat de automatische slagaderhechting nog niet operationeel is, blijft de operatie een grote, technisch moeilijke ingreep. Minder goed opgeleide operatieteams blijken de omleiding op de slagaderen van een kloppend hart niet optimaal aan te leggen: bij een op de twintig patienten zit de omleidingslagader al na een jaar dicht. Als het Utrechtse onderzoeksteam de ontwikkeling van de robotgeassisteerde operatie via een sleutelgatopening af zou mogen maken, kan patienten een weinig belastende ingreep met langdurig resultaat geboden worden.

Starre overheidbetalingssystemen verhinderen zo’n ultieme vertaalslag, waardoor de licentieinkomsten opdrogen. De investeringen worden geen commercieel succes, maar moeten worden afgeschreven. Het volgende kabinet moet van Nederland weer een kenniseconomie maken en de patentpositie op het gebied van de innovatieve kransslagaderchirurgie een kans geven.

Het Utrechtse opleidingscentrum voor kloppend hartchirurgie is verplaatst naar Leuven en ook in China, India en de VS wordt het merendeel van de kransslagaderoperaties al gedaan met de Utrechtse instrumenten, waardoor de ontwikkeling naar die landen verschuift. Alleen de onmiddellijke herinvestering van de licentieinkomsten kan de kennisvoorsprong redden. De politiek moet de strop van falende overheidsbetalingssystemen niet op de universiteiten afschuiven.

Dr. drs. Wim Huppes MBA is internist in Hilversum.

Dit artikel van Wim Huppes  is ook in het FD van 15 maart verschenen

Huppes Kemp

Wim Huppes kreeg in april 2008 te horen dat hij prostaatkanker had in een vergevorderd stadium. Zijn prostaat werd operatief verwijderd, en wat hem betrof stopte de reguliere behandeling daar. Met zijn kennis van de geneeskunde, hij werkte tot 1989 als internist in een ziekenhuis, ging Huppes experimenteren met medicijnen.

Na twee experimenten met andere middelen probeerde hij dichloorazijn.

Huppes kwam niet zelf op het idee om het middel te proberen. ‘Twee neven raadden het me aan, onafhankelijk van elkaar. De een leidt een medisch laboratorium, de ander is een alternatieve arts.’ Huppes kocht het middel bij een chemische groothandel. Huppes mocht daar grondstoffen kopen omdat hij eerder als onderzoeker in een biotechnologisch laboratorium werkte.
Belangrijker is dat hij nog leeft. Waar met reguliere bestraling en chemotherapie de dood volgens hem misschien enkele maanden zou zijn tegengehouden, is hij inmiddels ruim een jaar na de diagnose kanker nog steeds in leven en weer aan het werk.

Zijn ziekte bleek, ironisch genoeg, een voorbeeld te zijn van wat er mis is in de reguliere zorg – waarover hij voor hij kanker bleek te hebben een boek aan het schrijven was. We zijn de klos verscheen in april. In het boek stelt Huppes dat in het huidige zorgstelsel de ontwikkeling van nieuwe behandelingen niet goed mogelijk is omdat het stelsel te bureaucratisch is en verstrikt in een ‘doolhof van regels’.

Volgens Huppes, kennismedewerker bij het College voor Zorgverzekeringen, is het gevolg dat de zorg geen innovatieve sector is en dat dus iedereen een standaardbehandeling krijgt. Die is voor zo’n 85 procent van de zieken niet optimaal. Sterker nog: ‘Artsen werken volgens richtlijnen en schrijven patiënten behandelingen voor die zij vaak niet op zichzelf zouden toepassen.’ Bij mannen met uitgezaaide prostaatkanker wordt het bekken bestraald, ook als hun levensverwachting nihil is. ‘De patiënten hebben daardoor 13 procent minder kans op pijn in het bekken maar moeten er wel vaak voor naar het ziekenhuis en ervaren vervelende bijwerkingen, zoals pijn en bloed bij de ontlasting en tijdens het plassen. Bovendien staat de uitkomst vast: mensen gaan hoe dan ook dood.’

Huppes stelt voor om ook alternatieve methoden te testen in de kennisbanken. ‘Als mensen positieve effecten melden van behandelingen, kunnen deze wat mij betreft worden toegepast. Volgens mij kan dit eenvoudig omdat de door mij voorgestelde kennisbanken gaan monitoren en rapporteren wat het effect, de veiligheid en het nut is van de zorg.’

Huppes schijft ook voor het Financieel Dagblad