Blindheid voorkomen
Array
Netvliescamera in ziekenhuis voorkomt gesleep met te jong geboren baby’s
Het Oogfonds wil vijf ziekenhuizen voorzien van netvliescamera’s om te jong geboren baby’s ter plekke te kunnen onderzoeken. Nu moeten deze couveusebaby’s vaak – met alle risico’s van dien – vervoerd worden naar een academisch ziekenhuis. Bij zeer vroeg geboren baby’s kunnen de bloedvaten van het netvlies ongecontroleerd gaan woekeren, waardoor bloedingen ontstaan. Hierdoor kan het netvlies loslaten met blindheid of slechtziendheid als gevolg. Jaarlijks worden 2.000 baby’s onderzocht, die geboren zijn na een zwangerschapsduur van minder dan 32 weken of met een geboortegewicht minder dan 1.500 gram. Voor 200 baby’s is behandeling noodzakelijk.
Prematuren Retinopathie (of kortweg ROP) is de meest voorkomende oorzaak van blindheid bij kinderen in Nederland. Vervoer van deze jonge couveusebaby’s is belastend voor de long- en hartfunctie, zeker als het kindje niet in optimale conditie is. Met de netvliescamera kan een specialist via digitale foto’s zonder transport van het kind advies vragen aan een collega uit en gespecialiseerd centrum.  Grondige screening van te vroeg geboren baby’s op ROP is van cruciaal belang. Tijdige ontdekking en behandeling met laser is effectief bij ongeveer 90% van de kinderen.
In aanwezigheid van Hare Majesteit de Koningin, beschermvrouw van het Oogfonds, krijgt Dr. Sminia van Medisch Centrum Alkmaar op woensdag 3 oktober de eerste netvliescamera van het project New Born Eyes overhandigd. Het project New Born Eyes wil een sterke impuls geven aan het voorkomen van blindheid bij kinderen.
De eerste twee netvliescamera’s heeft het Oogfonds kunnen aanschaffen door een bijdrage van de Vriendenloterij; drie camera’s wil het Oogfonds financieren door fondsenwerving. De enige hoogleraar kinderoog-heelkunde professor
dr Nicoline Schalij-Delfos is leider van een grote studie naar ROP; zij heeft het Oogfonds geadviseerd welke ziekenhuizen in aanmerking komen voor een netvliescamera.
Prematuren Retinopathie (ROP)
Prematuren Retinopathie (kortweg ROP) is de meest voorkomende oorzaak van  blindheid van kinderen in Nederland. Bij zeer vroeg geboren kinderen is er sprake van onvoldoende uitgroei van bloedvaten van het netvlies[1]. Meestal komt deze vaatgroei vanzelf op gang en groeien de vaten spontaan uit naar de rand van het netvlies zonder restverschijnselen.
Bij een aantal baby’s ontstaat ernstige ROP. Bij deze baby’s is de uitgroei van vaten zo ongecontroleerd dat ze gaan woekeren en doorgroeien tot in het glasvocht van het oog. Hierdoor ontstaan bloedingen in het oog. Uiteindelijk laat het netvlies los  met blindheid of slechtziendheid als gevolg. Het aantal kinderen dat veel te vroeg of met een extreem laag geboortegewicht geboren wordt neemt toe en daarmee ook de kans dat deze kinderen blind- of slechtziend worden.
Tijdige opsporing en behandeling van ROP kan ernstige visuele beperkingen voorkomen. Hierdoor hoeven minder kinderen begeleid te worden door instellingen voor visueel gehandicapten; tijdige behandeling heeft een gunstig effect op hun motorische en cognitieve ontwikkeling.
Deze foto van de netvliescamera toont abnormale retina vaten zoals gezien wordt bij ROP (1)
Grondige screening van te vroeg geboren baby’s op ROP is van cruciaal belang omdat tijdige ontdekking en behandeling met laser effectief is bij ongeveer 90% van de kinderen.
Momenteel loopt een grote nationale studie naar ROP (NEDROP) om te bepalen welke kinderen gescreend moeten worden en welke risicofactoren daarbij van belang zijn. Tot nu toe worden in Nederland volgens de richtlijn uit 1997 alle kinderen die geboren zijn na een zwangerschapsduur van minder dan 32 weken of met een geboortegewicht lager dan 1.500 gram gescreend op ROP. Dit onderzoek start in de vijfde levensweek.
Volgens de criteria komen in Nederland elk jaar ongeveer 2.000 kinderen voor screening op ROP in aanmerking. Nog niet zo lang geleden werd het merendeel van de kinderen gescreend in de ziekenhuizen met een Neonatale Intensive Care Unit (NICU). Tegenwoordig worden kinderen, zodra ze stabiel zijn, overgeplaatst naar ziekenhuizen met een High Care (HC) of naar een regionaal ziekenhuis, nog voor het eerste screeningsmoment van 5 weken.
Omdat steeds jongere kinderen in leven gehouden kunnen worden, betekent dit dat steeds vaker kinderen met ernstige oogafwijkingen terecht komen in deze ziekenhuizen waar het regelmatig ontbreekt aan apparatuur om deze screening uit te voeren. De ernstige oogafwijking maakt het dan noodzakelijk om de kinderen voor herbeoordeling door te sturen naar een ziekenhuis met meer expertise.
Â
Er volgt in de praktijk dus vaak weer een transport van het gewone ziekenhuis naar het academische ziekenhuis. Het vervoer van de baby per ambulance is niet risicoloos voor deze pasgeboren kwetsbare baby’s. Het transport is zeer belastend voor de baby – bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van long- en hartfunctie. Dit geldt zeker als het kind nog niet in optimale conditie is. Daarnaast heeft het vervoer een ongunstig effect op de ogen. De drempel om een kind te vervoeren is nu dus hoog, waardoor het onderzoek soms pas in een laat stadium gedaan wordt.
De RetCam, een camera die digitale foto’s kan maken van het netvlies, maakt het mogelijk om zonder transport van het kind advies te vragen aan een collega uit een gespecialiseerd centrum.
[1] Het netvlies of retina is het sterk doorbloede lichtgevoelige ‘scherm’ achter in het oog. Het netvlies ligt binnen en achter in het oog en bestaat uit ca. 126 miljoen zintuigcellen. Deze cellen vangen het licht dat in het oog binnenkomt op. Ze zijn onder te verdelen in kegeltjes en staafjes: de eerste zijn om kleurverschillen waar te nemen, de laatste om het verschil tussen licht en donker te kunnen maken. Overdag kijken we met het centrale punt op ons netvlies, de macula lutea of gele vlek, waar de meeste kegeltjes zitten. In het donker kijken we iets naast dit centrale punt, waar zich meer staafjes en minder kegeltjes bevinden.
