‘Pas op met medicatie tijdens chemotherapie!’
Array
Kankerpatienten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling nadelig beïnvloeden
Bijna de helft van de kankerpatienten slikt, zonder het te weten, medicijnen die nadelig kunnen zijn voor hun kankerbehandeling. De medicijnen kunnen de werking van de anti-kankergeneesmiddelen verminderen of de bijwerkingen ervan verergeren. Hierover slaan onderzoekers van Nederlandse ziekenhuizen komend weekend alarm op een Europees oncologiecongres. De onderzoekers pleiten voor een landelijk elektronisch patienten dossier waarin oncologen kunnen zien of hun patienten nog andere medicijnen krijgen en of die wel samengaan met de anti-kankerbehandeling, bijvoorbeeld chemotherapie.
Veel kankerpatienten krijgen naast de medicatie van hun oncoloog ook nog andere medicijnen. Dat zijn medicijnen die bijvoorbeeld door een andere specialist of de huisarts worden voorgeschreven. ‘Het gaat onder andere om slaapmiddelen, maagzuurremmers, antidepressiva en bloedverdunners. Die kunnen een wisselwerking hebben met de anti-kankermiddelen, maar ook met de ondersteunende medicatie zoals medicijnen die misselijkheid tegengaan’, zegt Roelof van Leeuwen, ziekenhuisapotheker en onderzoeker van het Erasmus MC. Bijwerkingen kunnen varieren van totaal ongevaarlijk tot ernstig. In ernstige gevallen kan het anti-kankergeneesmiddel bijvoorbeeld helemaal worden uitgeschakeld of kan mogelijk een reactie ontstaan waardoor het anti-kankergeneesmiddel zó toxisch wordt dat de patient er zelfs aan kan overlijden.
De onderzoekers hebben ontdekt dat 46 procent van de patienten die orale antikankergeneesmiddelen krijgt (bijvoorbeeld in de vorm van tabletten of capsules) minimaal één wisselwerking heeft tussen het anti-kankergeneesmiddel (of ondersteunende medicatie) en andere medicatie. Hoe meer medicijnen de patient gebruikt, hoe groter de kans dat een wisselwerking optreedt. Een deel van de patienten loopt een verhoogd risico op een ernstige reactie, zegt Van Leeuwen..Bij hormonale behandeling van borstkanker kunnen patienten bijvoorbeeld beter geen antidepressiva gebruiken zonder dat de oncoloog dit weet. Bepaalde antidepressiva maken het medicijn tamoxifen verminderd werkzaam. Hierdoor ontstaat het risico dat de behandeling niet aanslaat. Bij antikankergeneesmiddelen die via een infuus worden toegediend vond Van Leeuwen in eerder onderzoek vergelijkbare aantallen wisselwerkingen.
De onderzoekers pleiten voor een landelijk elektronisch patienten dossier waarin voorschrijvers te allen tijde kunnen zien welke medicijnen nog meer gebruikt worden door kankerpatienten, zodat ze rekening kunnen houden met een eventuele wisselwerking tijdens het voorschrijven van anti-kankermiddelen. Nu is het nog zo dat veel ziekenhuizen werken met bijvoorbeeld twee verschillende voorschrijf-systemen. Er is een apart ziekenhuissysteem voor thuismedicatie èn een apart systeem voor anti-kankergeneesmiddelen. De systemen zijn helaas niet gekoppeld, waardoor onvoldoende overzicht is over het totaal aantal medicijnen dat een patient krijgt en hoe de medicijnen op elkaar reageren. ‘Ik krijg dagelijks patienten op mijn spreekuur die van verschillende voorschrijvers medicatie krijgen’, zegt Ron Mathijssen, internist-oncoloog en klinisch farmacoloog in het Erasmus MC. In het Erasmus MC is inmiddels een wetenschappelijk vervolgonderzoek gestart om dit probleem aan te pakken. Van Leeuwen: ‘We kijken of patienten die een anti-kankergeneesmiddel krijgt en daarnaast ook andere medicijnen daadwerkelijk last hebben van bijwerkingen en hoe ernstig de bijwerkingen dan zijn. Zo nodig passen we de medicatie aan.’
Aan het onderzoek hebben bijna 900 patienten meegedaan uit verschillende ziekenhuizen. De resultaten zijn representatief voor Nederland. De onderzoekers presenteren de resultaten van de studie komend weekend op het jaarlijkse congres van The European Society for Medical Oncology (ESMO 2012) in Wenen.
Bron: Erasmus MC
