Geneesmiddelen en ouderen: een wankele balans
ArrayVeel ouderen gebruiken verschillende geneesmiddelen omdat zij meerdere chronische aandoeningen naast elkaar hebben. Er is echter onvoldoende aangetoond of dit effectief en veilig is. Daarnaast zijn ouderen meer vatbaar voor bijwerkingen van geneesmiddelen en hebben deze vaak ernstiger consequenties, zoals verlies van zelfstandigheid, opname in ziekenhuis of verpleeghuis en sterfte. Daarom pleit Rob van Marum, klinisch geriater in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, voor betere inbedding van ouderengeneeskunde in de medische opleidingen en voor meer training gericht op het veilig voorschrijven van geneesmiddelen aan ouderen. Hij spreekt vrijdag 3 oktober zijn inaugurele rede uit als bijzonder hoogleraar ‘Farmacotherapie bij ouderen’ bij VUmc.
Medische richtlijnen houden onvoldoende rekening met de grote kwetsbaarheid van ouderen. Bij de behandeling van ouderen met geneesmiddelen moet meer rekening worden gehouden met de wensen, mogelijkheden en verwachte levensverwachting van de patiënt. Ook zal de arts moeten afwegen of de kans op bijwerkingen niet te groot is zodat mogelijke gunstige effecten van een behandeling volgens de richtlijnen daartegen wegvallen. Bij het maken van behandelkeuzes voor ouderen zouden artsen – in samenspraak met de patiënt – vaker moeten afzien van behandeling en moeten richtlijnen soms weloverwogen worden genegeerd.
Veilig voorschrijven
Kennis van al deze aspecten van farmacotherapie bij ouderen is onvoldoende aanwezig bij het merendeel van de voorschrijvers en apothekers. Van Marum pleit daarom voor betere inbedding van ouderengeneeskunde in de medische basisopleiding en vervolgopleiding en met name voor meer training in gericht en veilig voorschrijven van geneesmiddelen aan ouderen. Daarnaast zouden kwetsbare ouderen met een hoge kans op bijwerkingen tijdens een ziekenhuisopname moeten worden begeleid. Speciaal opgeleide deskundigen zoals arts-klinisch farmacologen en apotheker-klinisch farmacologen zouden de effecten van de medicatie in de gaten moeten houden.
Leerstoel
Rob van Marum is klinisch geriater/klinisch farmacoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis; een groot STZ-ziekenhuis in ‘s-Hertogenbosch met een van de grootste geriatrieafdelingen van Nederland. In december 2013 is hij benoemd tot bijzonder hoogleraar Farmacotherapie bij ouderen bij de vakgroep Huisartsengeneeskunde en Ouderengeneeskunde van het VUmc in Amsterdam. De Stichting Jeroen Bosch Ziekenhuis heeft de leerstoel ingesteld. Het ziekenhuis wil daarmee verdere invulling geven aan het wetenschappelijk onderzoek binnen zijn muren. De leerstoel past binnen de focus van het ziekenhuis op patiëntveiligheid en ketenzorg.
Bron: Jeroen Bosch Ziekenhuis
