Dexamethason kan ernstige nierschade na hartchirurgie voorkomen
ArrayHet ontstekingsremmende geneesmiddel dexamethason helpt bij de preventie van ernstige niercomplicaties die na een hartoperatie kunnen optreden. Dit blijkt uit de resultaten van een wetenschappelijke studie van het UMC Utrecht en zeven andere Nederlandse hartcentra. De bevindingen, die vandaag in het Journal of the American Society of Nephrology (JASN) zijn gepubliceerd, zouden tot een verandering in de zorg aan patiënten tijdens hartoperaties kunnen leiden.
Acute nierschade is een van de meest ernstige complicaties bij hartoperaties. Circa 1 procent van de patiënten die een hartoperatie ondergaan, moet met dialyse worden behandeld voor ernstige nierschade die na de operatie is ontstaan. Bij patiënten die voorafgaand aan de operatie reeds een chronische nierziekte hadden, is dit percentage nog hoger. Als een patiënt na een hartoperatie dialyse nodig heeft, is er een veel groter risico dat de patiënt na de operatie komt te overlijden.
Dexamethason beschermt tegen acute nierschade
Aangezien hartchirurgie een ontstekingsreactie in het lichaam veroorzaakt die een negatief effect op de nieren kan hebben, vroegen dr. Kirolos Jacob en dr. Stefan Dieleman van het UMC Utrecht zich af of het toedienen van dexamethason, een ontstekingsremmer, bij deze patiënten het risico van ernstige nierschade na een hartoperatie zou verkleinen. Het team analyseerde de resultaten van een grote Nederlandse, gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie met 4.465 patiënten, de zogeheten Dexamethasone for Cardiac Surgery (DECS) trial. In de studie werd onderzocht of dexamethason het risico van belangrijke postoperatieve complicaties kon verkleinen. Bij deze analyse werd door de onderzoekers specifiek gekeken naar nierfalen, waarbij ze zich concentreerden op de ernstigste vorm: acute nierschade die met dialyse moet worden behandeld.
Dexamethason leek bescherming te bieden tegen het ontstaan van ernstige acute nierschade. Bij patiënten die dit medicijn kregen, was het risico van acute nierschade waar dialyse voor nodig was bijna 2,5 keer zo klein als bij patiënten die een placebo kregen: van de patiënten die dexamethason kregen hadden er uiteindelijk 10 nierdialyse nodig; in de placebogroep waren dat er 23.
“De gunstige effecten van dexamethason waren met name zichtbaar bij patiënten die voorafgaand aan de hartoperatie reeds een bestaande nierziekte hadden,” aldus dr. Jacob. “Dit bevestigt dat dit medicijn van belang zou kunnen zijn voor het groeiende aantal ouderen met een bestaande nierziekte dat een hartoperatie ondergaat.”
Eenvoudige, rendabele interventie
Het onderzoek is de grootste gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie waarin het mogelijke nut van een medicijn tegen ernstige complicaties na hartchirurgie is onderzocht. Een enkele dosis dexamethason tijdens een hartoperatie is goedkoop, eenvoudig en pijnloos voor patiënten. “Al eerder konden we vaststellen dat dexamethason de kans op infecties na een hartoperatie verkleint en de ziekenhuisopname met een dag bekort. Nu lijkt er dus ook een gunstig effect op het ontstaan van nierschade te zijn,” aldus dr. Dieleman.
De DECS-studie is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Gezondheidsonderzoek en Ontwikkeling (ZonMw) en de Nederlandse Hartstichting.
Referentie
Jacob KA, Leaf DE, Dieleman JM et al., for the Dexamethasone for Cardiac Surgery (DECS) Study Group. Intraoperative High-Dose Dexamethasone and Severe Acute Kidney Injury after Cardiac Surgery. Journal of the American Society of Nephrology 2015
Bron: UMC Utrecht