Hersenen bepalen via bruin vet hoe het lichaam vetten verwerkt

De manier waarop het lichaam vetten verwerkt staat mede onder controle van de hersenen. Daarbij vormt bruin vet een belangrijk instrument, ontdekte Sander Kooijman, die op 18 november cum laude promoveerde aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Het bijsturen van deze neurale regelmechanismen kan een manier zijn om obesitas en type 2 diabetes te bestrijden, verwacht Kooijman.

Mensen met erfelijke obesitas hebben vaak een mutatie in het gen dat codeert voor de melanocortine 4 receptor (MC4R). Als dit eiwit niet goed functioneert of ontbreekt, neemt de eetlust toe terwijl het energieverbruik juist vermindert. Zijn deze effecten gerelateerd aan de activiteit van bruin vet? Dat onderzocht Sander Kooijman door bij muizen een MC4R-remmer toe te dienen. Ze gingen inderdaad meer eten, verbrandden minder energie en werden snel zwaarder. Het lagere energieverbruik bleek veroorzaakt door verminderde activiteit vanuit de hersenen naar het bruine vet.

Melanocortinesysteem stimuleren
Kooijman onderzocht niet alleen het remmen, maar ook het stimuleren van het melanocortinesysteem. Dat deed hij met een stof die lijkt op GLP-1, een hormoon dat vrijkomt na voedselinname. Zulke GLP-1-analoga zijn in ontwikkeling voor de behandeling van type 2 diabetes en geven gewichtsafname, al was niet precies bekend waarom. Kooijman zag dat muizen na toedienen van het GLP-1-analogon lichaamsvet verloren, minder aten en meer energie verbruikten. De sympathische signalering vanuit de hersenen naar bruin vet was verhoogd. Wellicht zijn de gunstige effecten van GLP-1-analoga bij diabetespatiënten deels te verklaren door activatie van bruin vet, denkt Kooijman. “Momenteel voeren we een studie uit in mensen om dat verder te onderzoeken.”

Toekomstplannen
Kooijman, nu postdoc bij het LUMC, gaat in 2016 in Oxford verder met zijn onderzoek naar het melanocortinesysteem. “Ik hoop te ontdekken of bruin vet ook bij obese mensen met een mutatie in MC4R een rol speelt”, licht hij toe. “Uiteindelijk willen we toe naar een behandeling tegen obesitas en type 2 diabetes. Dat kan mogelijk door bruin vet te activeren met medicijnen, of misschien zelfs door elektrische of magnetische stimulatie van bepaalde zenuwbanen.” Een andere strategie is het verhogen van de hoeveelheid bruin vetweefsel in het lichaam. “Dat is vermoedelijk nog effectiever. Je kunt wit vetweefsel verbruinen door mensen aan kou bloot te stellen, maar ook op andere manieren. Misschien kunnen we in de toekomst zelfs 3D-weefselprints van bruin vet maken, die we vervolgens bij patiënten plaatsen. Maar dat is nog wel heel futuristisch”, besluit hij.

Over bruin vet
De bruine vetcellen in het lichaam slaan geen vet op, zoals de ‘gewone’ witte vetcellen dat doen, maar verbranden juist vetzuren tot warmte. Als pasgeboren baby heeft een mens de grootste hoeveelheid bruin vet: door flink te stoken kan een baby zijn lichaam op temperatuur houden. Maar ook op volwassen leeftijd resteert er wat bruin vetweefsel, vooral rond de grote bloedvaten in het bovenlichaam. Door het extra energieverbruik beschermt bruin vet tegen obesitas. Bovendien neemt het weefsel schadelijke vetzuren – triglyceriden – op uit het bloed, om die vervolgens te verbranden.

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.