Andere mindset kan het onderzoek verbeteren
ArrayOm de kwaliteit van de medische wetenschap te verbeteren, is een andere mindset nodig: een waarbij onderzoekers actief proberen hun eigen veronderstellingen te weerleggen. Dat is een van de aanbevelingen van onderzoeksmethodoloog prof. Olaf Dekkers (Leids Universitair Medisch Centrum). Op 27 maart sprak hij zijn oratie uit.
Per dag verschijnen zo’n 3000 medisch-wetenschappelijke artikelen – een fantastische uitbreiding van onze medische kennis. Of niet? Veel artikelen spreken elkaar tegen, en tegenstrijdige onderzoeksbevindingen druppelen regelmatig door naar de pers. De ene keer lijkt koffie gezond, en de volgende keer weer niet. Een medicijn helpt een hartinfarct te voorkomen, of toch niet. ‘Wetenschap is ook maar een mening’, concluderen mensen soms teleurgesteld.
Onderlinge verschillen
Toch streeft de wetenschap juist naar de objectieve waarheid. Maar dat is niet eenvoudig, zegt prof. Olaf Dekkers. “Stel: uit onderzoek blijkt dat vegetariërs langer leven. Is vegetarisch leven dan gezonder? Niet zonder meer. Misschien doen vegetariërs vaker aan yoga, eten ze meer groenten of kijken ze minder tv.” Mensen verschillen onderling zo veel van elkaar, dat het heel moeilijk is om vast te stellen welke rol het vegetarische dieet nu echt speelt.
Eigen veronderstellingen weerleggen
Dekkers is gespecialiseerd in de methodes van het onderzoek, met name onderzoek naar oorzaken van ziekten (epidemiologie). In zijn rede doet hij drie voorstellen om de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek te verbeteren. “Ik stel ten eerste een veranderde mindset voor, waarbij het weerleggen van je eigen veronderstellingen een waardig doel is”, begint hij. “Want het is net zo belangrijk om aan te tonen dat iets niet het geval is, als dat iets wel het geval is. Laten we in subsidieaanvragen mee beoordelen of de onderzoekers dat actief gaan proberen.”
Andere manier van publiceren
Als tweede stelt Dekkers voor om vaker onderzoeken te bundelen in één publicatie. “Je kunt niet verwachten dat de waarheid in een enkel onderzoek naar boven komt”, licht hij toe. “Als je verschillende onderzoeken combineert, krijg je betrouwbaardere resultaten.” Zijn derde voorstel raakt aan de ethiek van het publiceren. “Soms zijn data gewoon niet goed genoeg om betrouwbare conclusies te kunnen trekken, bijvoorbeeld omdat er informatie ontbreekt. Dan kun je er beter niet mee gaan rekenen, al is de druk om te publiceren nog zo groot.”
Open discussies
Aan het eind van zijn oratie pleit Dekkers voor open, machtsvrije en geïnformeerde discussies over onderzoeksresultaten. “Ook wetenschappers met kennis van onderzoeksmethodologie moeten hier een rol in spelen”, vindt hij. Daar zal hij zelf in ieder geval aan bijdragen. Bij het LUMC doet Dekkers onderzoek naar de methodologie van onderzoek. Daarnaast adviseert en onderwijst hij onderzoekers binnen en buiten het LUMC over het opzetten van goed onderzoek, en zit in beoordelingscommissies voor onderzoeksubsidies en richtlijnencommissies.
Bron: LUMC
