Combinatie magnetische hersenstimulatie (rTMS) en psychotherapie effectieve behandeling bij depressie

De combinatie van magnetische hersenstimulatie (rTMS) met psychotherapie blijkt effectiever dan de behandelingen afzonderlijk, blijkt uit een zojuist gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek bij 196 patiënten in het vooraanstaande tijdschrift Brain Stimulation. Na gemiddeld 21 behandelsessies wordt een gunstig behandeleffect bij 66% van patiënten met een therapieresistente depressie behaald, met een blijvend effect na 6 maanden bij 65% van deze groep.

rTMS effectieve toevoeging bij psychotherapie

In een grootschalig Nederlands onderzoek bij 196 patiënten met een therapieresistente depressie is onderzocht wat de effecten zijn van combinatiebehandeling van magnetische hersenstimulatie (rTMS) met psychotherapie. De effecten van deze combinatiebehandeling blijken effectiever dan die van elke aanpak afzonderlijk. Van de patiëntengroep reageerde 66% goed op de behandeling (tenminste een halvering van de klachten) en 56% van de totale groep bereikte zelfs remissie (er kon bij hen geen depressie meer vastgesteld worden). Follow-up na 6 maanden liet tevens zien dat 65% van de patiënten nog steeds baat hadden van de behandeling. Gemiddeld ondergingen patiënten 21 behandelingen. De resultaten van dit onderzoek zijn deze maand gepubliceerd in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift ‘Brain Stimulation’.

Doorgaans laat elke behandeltechniek afzonderlijk een remissie van 30-40% zien, duidelijk lager dan de 56% die bereikt kan worden met de combinatiebehandeling van rTMS en psychotherapie. Van de combinatie ‘praten en pillen’ was dit reeds bekend, echter in de praktijk zijn dat vaak aparte behandeltrajecten waarbij zowel een bezoek aan de psychiater voor de medicatie als de psycholoog voor de psychotherapie noodzakelijk is. Bij de rTMS met psychotherapie combinatie bestaat het grote voordeel eruit dat de psychotherapie tegelijkertijd plaatsvindt met de hersenstimulatie, uitgevoerd door dezelfde therapeut. Dit leidt dus tot een efficiëntere, maar vooral effectievere behandeling voor behandelresistente depressie.

Erkenning

De effectiviteit van rTMS als monotherapie (dus zonder combinatiebehandeling) bij de behandeling van depressie is wereldwijd erkend door instanties zoals NICE (UK) en de FDA (USA). rTMS wordt al sinds 2011 vergoed in de USA en sinds kort ook door een aantal grotere zorgverzekeraars in Nederland na erkenning door het Zorginstituut Nederland.

Hoe werkt rTMS, gecombineerd met psychotherapie?

Onderzoek heeft laten zien dat de oorzaak van een depressie ligt in een verstoorde communicatie in een netwerk van een aantal belangrijke structuren in het brein, zoals de frontaal cortex (Dorsolaterale Prefrontale Cortex (DLPFC)) en de dieperliggende anterior cingulate cortex (sgACC). rTMS richt zich met name op stimulatie van de DLPFC waardoor onder andere de sgACC ook indirect gestimuleerd wordt. Van psychotherapie is bekend dat dit onder meer de sgACC in dit netwerk op een meer directe wijze activeert. Gelijktijdige toepassing van beide technieken activeert daarmee waarschijnlijk een groter gedeelte van dit haperende ‘depressie-netwerk’, met sterkere behandeleffecten tot gevolg.

Referentie:
Donse, L., Padberg, F., Sack, A. T., Rush, A. J., & Arns, M. (2017). Simultaneous rTMS and psychotherapy in major depressive disorder: Clinical outcomes and predictors from a large naturalistic study. Brain Stimulation.
doi:https://doi.org/10.1016/j.brs.2017.11.004