Kinderen met malaria scheiden specifieke geur af die extra malariamuggen aantrekt
ArrayMalariaparasieten in het lichaam van kinderen met malaria verhogen de productie van enkele specifieke geurstoffen die het lichaam via de huid verlaten. Deze geuren trekken extra malariamuggen aan, zodat deze kinderen een grotere kans hebben gebeten te worden dan kinderen zonder malaria. Een internationaal team onder leiding van onderzoekers van Wageningen University & Research ontrafelde welke specifieke geurstoffen in het spel zijn. Zij publiceren hun gegevens in het gezaghebbende tijdschrift PNAS van vandaag.
De wetenschappers bemerkten in eerder onderzoek dat kinderen die de malariaparasiet, Plasmodium, bij zich dragen, meer door malariamuggen worden opgezocht dan gezonde kinderen. De Wageningse wetenschappers van het Laboratorium voor Entomologie zetten samen met onderzoekers in Groot-Brittannië, Kenia en Nijmegen hun speurtocht naar het mechanisme van deze verhoogde aantrekking voort. Ze onderzochten de hoeveelheid en de aard van de geurstoffen die kinderen afgeven als ze eenmaal besmet zijn met de malariaparasiet door de beet van een malariamug.
Sterke geuren
Uit hun onderzoek blijkt nu dat de hoeveelheid van enkele specifieke geurstoffen bij kinderen die zijn besmet met malaria een stuk hoger ligt dan bij malaria-vrije kinderen. De onderzoekers konden zeer specifiek de aard en concentraties van deze geurstoffen vaststellen. Zo blijken de stoffen heptanal, octanal en nonanal, die in de chemie bekend zijn onder de gemeenschappelijke naam aldehyden, veel sterker door kinderen met malaria te worden afgescheiden. “Dit zijn vrij normale geurstoffen, die wel worden omschreven als fruitig of grassig. Maar voor malariamuggen zijn ze extra aantrekkelijk,” zegt de Wageningse onderzoekster Jetske de Boer. Het aandeel van aldehyden blijkt toe te nemen van ongeveer 15% van het totale geurboeket naar bijna 23%. Verder zagen de onderzoekers dat hoe meer parasieten in het bloed aanwezig zijn, hoe meer van de drie aldehyden worden uitgescheiden.
Malariabestrijding
De nieuwe bevindingen geven extra mogelijkheden om malaria te bestrijden. “Nu we de aldehyden die samenhangen met een malaria-infectie hebben geïdentificeerd en gekwantificeerd snappen we meer van de besmettingsroute van de parasiet. Dat schept ook mogelijkheden om in die keten in te grijpen. Onze geurvallen voor muggen kunnen we verbeteren door een extra portie van deze lokstoffen toe te voegen,” zegt onderzoekster Jetske de Boer die het onderzoek in Kenia leidde. “Bovendien kunnen deze verbindingen dienen als biomerkers waarop diagnostische apparatuur kan worden ontwikkeld, zonder dat de arts bloed hoeft te prikken. Sneller en een stuk kindvriendelijker.”
Om de metingen te verrichten verzamelde het onderzoeksteam in West-Kenia geurmonsters bij 56 kinderen tussen 5 en 12 jaar. De kinderen kregen daarbij een speciale plastic zak om hun voet waar gedurende drie uur lucht doorheen geblazen werd. De op een filter ingevangen voetengeur werd geanalyseerd door de Britse onderzoekster Ailie Robinson van de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Zij bestudeerde ook of de antenne, de ‘neus’ van de mug, verschillend reageert op de verzamelde geur van kinderen met en zonder malaria. Met behulp van nylonsokken die de kinderen gedurende een nacht droegen werd aangetoond dat de lichaamsgeur van kinderen met malaria inderdaad aantrekkelijker is voor muggen dan de geur van malaria-vrije kinderen.
Publicatie in PNAS
Ailie Robinsona et al. Plasmodium-associated changes in human odor attract mosquitoes. PNAS, 16 April 2018.
Infographic: Kind met malaria scheidt kenmerkende geur af. Malaria-infected child emits characteristic odour.
Bron: WUR
