Epidemioloog dr. Miranda Schram van het Maastricht UMC+ en internist Behiye Özcan van het Erasmus MC deden onderzoek naar de last die diabetespatiënten ervaren, de zogenoemde diabetes-specifieke distress (afgekort DD): stress, zorgen en frustraties die gerelateerd zijn aan het leven met diabetes type 2. Özcan: “De psychosociale kant van het leven met diabetes kreeg in het verleden minder aandacht. Het gaat vaak om verborgen, onaangename emotionele lasten en zorgen die een diabetespatiënt ervaart.” Schram vult aan: “Diabetes distress is ook niet te vergelijken met depressie. Het heeft andere oorzaken dan depressie en kent een ander beloop. Daarnaast komt DD meer voor bij diabetespatiënten dan depressie, met cijfers die variëren van 18% tot 63%.”
Etnische groepen
In de studie is het voorkomen van DD onderzocht bij meerdere etnische minderheidsgroepen in Nederland. Verder is onderzocht of de relatie tussen etniciteit en DD verklaard kan worden door metabole factoren, leefstijl, cardiovasculaire risicofactoren en de aanwezigheid van diabetescomplicaties. De patiëntenpopulatie is ingedeeld in zeven etnische groepen: Kaukasisch (blanke Europeanen), Aziatisch, Marokkaans, Afrikaans, Latijns Amerikaans, Turks en Surinaams-Hindoestaans. De patiënten met een migrantenachtergrond bleken meer last van DD te hebben, variërend van 9,6 % tot 31,7 %, dan de Kaukasiërs (5,8 %).
Meer aandacht
Özcan: “Zelfs na het corrigeren voor diverse factoren zoals leeftijd, geslacht, medicatiegebruik en de aanwezigheid van complicaties was de diabetes distress hoger dan in de Kaukasische groep. Er bestaat dus een belangrijke associatie tussen etniciteit en diabetes distress, onafhankelijk van allerlei factoren.”
De onderzoekers pleiten dan ook voor een groter besef dat DD in bepaalde patiëntengroepen ernstiger kan zijn en dat de behandeling hierop gericht moet zijn. Uit diverse onderzoeken is bekend dat het verlagen van DD het welzijn van patiënten verbetert. Dit kan eventueel ook de gezondheidsuitkomsten verbeteren. Özcan: “Het advies aan behandelaars is om hier aandacht aan te besteden en de patiënten hiervoor ook te screenen. Dan kun je er ook concreet iets aan doen. De behandelaar zou bijvoorbeeld kunnen doorverwijzen naar een medisch psycholoog. Die psycholoog kan dan vervolgens tools inzetten zoals cognitieve gedragstherapie, self management support en e-health-toepassingen om de stress te verlagen.”
Parelsnoer
De diabetes-specifieke stress werd gemeten met een gevalideerde vragenlijst. 4191 patiënten met diabetes mellitus type 2 deden mee aan het onderzoek. Nog niet eerder is DD bij een dergelijk grote groep van verschillende etnische afkomst in Europa onderzocht. Deze gegevens zijn door de Nederlandse academische ziekenhuizen verzameld in het kader van het Parelsnoer-initiatief.
Het Parelsnoer Instituut, opgericht in 2007 door de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), heeft de umc’s de gelegenheid gegeven om grote cohorten te verzamelen ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek. Door het gezamenlijk op uniforme wijze verzamelen en opslaan van klinische gegevens van zorgvuldig gedocumenteerde patiënten is de mogelijkheid gecreëerd om omvangrijker wetenschappelijk onderzoek te doen. Het doel van de ‘Parel Diabetes’ is het identificeren van risicofactoren en het ontwikkelen van betere behandelstrategieën. Daarom worden bij meer dan zevenduizend patiënten met diabetes type 2 klinische gegevens en lichaamsmateriaal verzameld en worden aanvullende vragen gesteld over onder meer de kwaliteit van leven.
Maastricht Universitair Medisch Centrum+
