Nieuwe meetmethode maakt ervaring van slapeloosheid beter zichtbaar
ArrayLiefst 1 op de 10 Nederlanders heeft last van slapeloosheid
Vrijdag 15 maart is het Internationale Dag van de Slaap, waarbij het mede draait om gezondheidsproblemen die slapeloosheid met zich mee kan brengen. Een deel van de mensen met chronische slapeloosheid dénken dat ze periodes niet geslapen hebben, terwijl slaapmetingen laten zien dat dat wel zo was. Wetenschappers konden tot nu toe niet goed de vinger leggen op de oorzaak van deze ‘slaapmisperceptie’.
Nieuw onderzoek
Maar uit nieuw onderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e), Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe, Philips en de Universiteit van Maastricht blijkt dat juist de periode ná het inslapen bepalend is voor het ervaren van deze slaapproblemen. Het onderzoek onderstreept dat slaapmisperceptie een reëel probleem is, waardoor patiënten zich serieuzer genomen voelen.
Slapeloosheid
Maar liefst 1 op de 10 Nederlanders heeft last van slapeloosheid, ook wel insomnie genoemd. Een deel van de mensen met insomnie kampt met uitgesproken slaapmisperceptie. TU/e-promovenda Lieke Hermans legt uit: “Iemand kan dan ervaren dat hij vrijwel niet geslapen heeft, terwijl hij in werkelijkheid meerdere uren slaapt”. Haar promotor Sebastiaan Overeem, TU/e-hoogleraar en arts-somnoloog bij Kempenhaeghe vult aan: “Patiënten krijgen daardoor soms het gevoel dat ze niet serieus worden genomen. Ons onderzoek toont aan dat slaapmisperceptie reëel is, en geeft meer inzicht in het onderliggende mechanisme.”
Nieuwe methode voor slaapinterpretatie
Hoewel de totale slaaptijd voldoende kan zijn, hebben de onderzoekers nu gevonden dat de lengte van de stukken slaap in de eerste anderhalf uur van de nacht bij mensen met slaapmisperceptie veel langer moet zijn om het gevoel te geven dat ze goed slapen. Een moeilijke slaper die binnen een half uur na inslapen wakker wordt, voelt namelijk niet dat hij geslapen heeft. Terwijl goede slapers maar 10 minuten aangesloten slaap nodig hebben om zich bewust te zijn van hun slaap. “Ons model laat dus zien dat mensen met misperceptie niet zozeer anders slapen, maar de slaap daadwerkelijk anders beleven,” aldus Hermans.
Update
De huidige methode om slaap te interpreteren is volgens de onderzoekers dus aan een update toe. Een belangrijke maat voor slaapartsen is namelijk de tijd die een patiënt nodig heeft om in slaap te vallen. Met behulp van elektrodes die de hersenactiviteit meten, maken ze hiervoor een elektroencefalogram (EEG). Overeem: “In de slaapgeneeskunde is afgesproken dat een patiënt in slaap is gevallen als op het EEG de eerste tekenen van slaap zichtbaar worden. Het proces van in slaap vallen is daarmee echter nog niet compleet; we laten nu zien dat de duur en structuur van die eerste slaap ook van diagnostische waarde is.”
Perceptie van het inslaapmoment
Hermans startte haar onderzoek met de vraag: ‘Hoe lang moet je onafgebroken slapen, om je bewust te zijn dat je geslapen hebt?’ Ze focuste haar onderzoek op mensen rond de 60 jaar oud en onderzocht de EEG-metingen van 20 proefpersonen met slapeloosheid en 21 goede slapers. Alle proefpersonen gaven na een nacht slaap aan hoe lang ze dachten dat ze de avond ervoor wakker lagen. “Ik ontwikkelde vervolgens een model waarin ik de invloed van tussendoor wakker worden tijdens het eerste deel van de nacht onderzocht op de perceptie van het inslaapmoment,” legt Hermans uit.
De onderzoekers gaan het ontwikkelde model toetsen in een vervolgonderzoek. Daarin kijken ze naar de slaapgegevens van 160 mensen van verschillende leeftijden die een nacht hebben geslapen in het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe. Dit grotere onderzoek moet onder meer uitwijzen of er een verschil is tussen ouderen en jongeren, en in hoeverre de slaapmisperceptie varieert tussen mensen met insomnie.
Promovendus Lieke Hermans voerde haar onderzoek uit aan de faculteit Electrical Engineering aan de Technische Universiteit Eindhoven. Haar promotor Sebastiaan Overeem is hoogleraar binnen dezelfde faculteit, en daarnaast arts-somnoloog bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe.
Dit onderzoek maakt deel uit van het Eindhoven MedTech Innovation Center (e/MTIC), een samenwerkingsverband van het Catharina Ziekenhuis, het Maxima Medisch Centrum, het Centrum voor Epilepsie en Slaapproblemen Kempenhaeghe, Philips en de TU/e.
Sleep EEG Characteristics Associated with Sleep Onset Misperception. Lieke Hermans, Tim Leufkens, Merel van Gilst, Tim Weysen, Marco Ross, Peter Anderer, Sebastiaan Overeem, Annemiek Vermeeren. Sleep Medicine. DOI: 10.1016/j.sleep.2019.01.031
Foto kempenhaeghe
Bron: Kempenhaeghe
