Maartje van der Heijden: De groei van dikke darmkanker ontrafelen

Dikke darmkanker veroorzaakt wereldwijd veel sterfte. In een vroeg stadium is de ziekte vaak nog te genezen, maar bij uitgezaaide dikke darmkanker is de beschikbaarheid van een genezende therapie beperkt. Van der Heijden bestudeerde de groeidynamiek van de ziekte om nieuwe therapeutische wegen te ontrafelen die de resultaten voor de patiënt zullen verbeteren. Ze onderzocht de fundamentele groeidynamiek van dikke darmkanker tijdens verschillende fasen van de ziekte (initiatie, progressie en groei), zowel op een kwalitatieve als op een kwantitatieve manier. In het proefschrift schrijft Van der Heijden dat verschillende selectiedynamieken ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van deze vorm van darmkanker die in stappen verloopt. En dat er een sterke relatie bestaat tussen de kankercellen en hun omgeving.

Darmkanker is de derde meest voorkomende kankersoort in de westerse wereld. Daarnaast is deze ziekte wereldwijd bezig aan een zorgelijke opmars en is de genezingskans voor darmkankerpatiënten alleen signi cant indien darmkanker vroeg wordt gedetecteerd. Helaas dalen de overlevingskansen sterk wanneer deze kanker zich uitzaait. Oftewel, onderzoek gericht op een beter begrip van de biologie van darmkanker is zeer urgent.

Hoe ontstaat darmkanker eigenlijk? Darmcellen ondergaan genetische veranderingen, ook wel ‘mutaties’ genoemd. Iedere celdeling gaat gepaard met het risico op die mutaties. Hoewel dat muteren over het algemeen weinig impact heeft op hoe een cel functioneert, is het mogelijk dat bepaalde mutaties het gedrag van een cel drastisch veranderen. Zo kan een mutatie een cel aanzetten tot snellere deling dan gezonde buurcellen, of een cel ongevoeliger maken voor anti-groeisignalen. Daarnaast is slechts één gemuteerde, ontspoorde cel nodig om het proces van het ontstaan van darmkanker op gang te laten komen. Eerst zal er een goedaardige (benigne) tumor ontstaan, een poliep of adenoom genoemd, die vervolgens in sommige gevallen kan ontaarden in een kwaadaardig (maligne) gezwel.

In dit proefschrift is onderzocht welke mechanismen op moleculair- en celniveau ten grondslag liggen aan poliep- en darmkankergroei. In het bijzonder is gefocust op de allereerste fase van gemuteerde cellen en hoe die specifieke cellen zich vestigen in de darm ten koste van de normale cellen in de darm. Tevens is de groeidynamiek van cellen in een darmtumor onderzocht. Specfieker is bestudeerd hoe verschillende celpopulaties zich tot elkaar verhouden in plaats en tijd gedurende darmkankergroei. Tot dusver waren deze mechanismen onbekend, maar ze blijken een essentieel onderdeel van tumorgroei om te doorgronden alvorens effectieve(re) nieuwe therapieën ter voorkoming en genezing van darmkanker te kunnen ontwikkelen.

Het is aannemelijk dat darmkanker in een gezonde darm ontstaat uit één ontspoorde, gemuteerde – vrijwel altijd – stamcel. Zodra een darmstamcel ontspoort en ongeremd begint te delen, ontstaan er dochtercellen met dezelfde genetische mutaties en eigenschappen als hun oorspronkelijk ontspoorde moedercel.

Bron: UvA

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.