Let op met diabetes en Ramadan

Op 21 maart is de ramadan begonnen en loopt van 21 maart t/m 20 april 2023. Ramadan is de negende maand van de islamitische maandkalender. Tijdens de Ramadan word je geacht tussen zonsopgang en zonsondergang niks meer te eten of te drinken. Ook mag je niet roken, kwaadspreken, roddelen en geen seksuele omgang hebben. Na zonsondergang gaan mensen vaak gezamenlijk eten en drinken. Maar hoe kun je verantwoord met de combinatie Ramadan en diabetes omgaan? Het is verstandiger om met Diabetes niet meer te doen met de Ramadan.

Veel moslims met diabetes mellitus doen mee aan het vasten tijdens de ramadan. Dat kan gepaard gaan met gezondheidsrisico’s, zoals hypoglykemie. Internationale richtlijnen adviseren voorzichtig te zijn met sulfonylureumderivaten (SU-derivaten), vanwege het risico op hypoglykemie.

Ondanks dat alle mensen met diabetes een vrijstelling hebben, neemt toch een groot deel van deze mensen jaarlijks deel aan het vasten. Mensen met diabetes type 1 of diabetes type 2 met complicaties wordt wel ten strengste afgeraden om te vasten. Als diabeten besluiten toch mee te doen aan de ramadan, moeten zij een aantal dingen goed in de gaten houden. Zo is het risico op het krijgen van hypoglykemieën (hypo’s of te lage bloedglucosewaarden) groot omdat er overdag niet gegeten of gedronken wordt. Tijdens de iftar (avondmaaltijd) is de kans groot dat men juist te veel koolhydraten binnen krijgt doordat deze maaltijd veel koolhydraatrijke producten bevat en is er kans op hyperglykemie (hoge bloedglucosewaarden). Het is dus voor een diabeet extra belangrijk tijdens deze periode de bloedsuikers regelmatig  te controleren en begeleiding te vragen aan de diabetesverpleegkundige, apotheker en/of diëtist.

Zijn de nieuwe middelen voor diabetes mellitus type 2 (DM2) veiliger tijdens de ramadan dan de SU-derivaten?

Nee, dat kunnen we niet met zekerheid stellen. Mensen met diabetes kunnen symptomen van een hypoglykemie ondervinden tijdens de ramadan. Nieuwe middelen laten geen eenduidige resultaten zien, of zijn niet onderzocht. Het onderzoek dat er wel is, kent beperkingen.

Het risico op hypoglykemieën tijdens de ramadan is vergelijkbaar voor gebruikers van gliclazide en dipeptidylpeptidase-4-remmers (DPP-4-remmers). Dat is de conclusie uit een meta-analyse van Mbanya et al.

Resultaten

De onderzoekers voegden de resultaten samen uit drie gerandomiseerde studies naar het gebruik van sulfonylureumderivaten (SU-derivaten) en DPP-4-remmers tijdens de ramadan. 7,2% van de gliclazidegebruikers maakte een of meer hypoglykemieën door, versus 5,6% van de gebruikers van een DPP-4-remmer (onderzocht zijn alleen vildagliptine (Galvus^®) en sitagliptine (Januvia^®)). Dit verschil is niet significant.

Patiënten die insuline gebruiken, moeten altijd alert zijn op hypo’s, zeker tijdens het vasten

Voor patiënten toch, ondanks de vrijstelling, willen vasten en die diabetes hebben, moet de antidiabetesmedicatie vaak worden aangepast. Enerzijds omdat men overdag geen medicatie gebruikt, anderzijds om de medicatie beter af te stemmen op het veranderde eetpatroon: de maaltijd overdag vervalt en ’s avonds wordt vaak meer wordt gegeten dan anders.Als er hypo’s optreden, moet de dosis verder in overleg met de arts of diabetesverpleegkundige worden aangepast. Wees bij de hogere avonddosis alert op bijwerkingen.

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.