Twee malariavaccins, twee publicaties
ArrayDeel 2: Een vaccin gebaseerd op een gemodificeerde malariaparasiet uit muizen
Een vaccin gebaseerd op malariaparasieten die in knaagdieren voorkomen zorgt bij mensen voor een afname van 95% in infectie van de lever. Het Radboudumc publiceert de resultaten samen met internationale samenwerkingspartners in Science Translational Medicine.
Malaria is een belangrijke infectieziekte, veroorzaakt door een eencellige parasiet. De parasiet heeft een ingewikkelde levenscyclus met stadia in de mens en in de mug (zie ‘Over Malaria’ onderaan). Het eerste stadium in mensen vindt plaats in de lever, daarna volgt infectie van het bloed met klinische symptomen en complicaties. Omdat de leverfase geen ziekteverschijnselen met zich meebrengt, is het doel van het vaccin om de parasiet voor de veiligheid in de lever tegen te houden. Parasieten in de lever kunnen al wel een beschermende afweerreactie oproepen.
Malaria uit muizen
Het vaccin uit dit onderzoek, PbVac genaamd, behoort tot een nieuwe klasse van ‘whole-organism’ vaccins. Hierbij worden intacte parasieten gebruikt, in dit geval een voor mensen onschadelijke malariaparasiet die alleen muizen kan infecteren (Plasmodium berghei). Met genetische modificatie werd een belangrijk eiwit van de menselijke malariaparasiet toegevoegd om zo toch een beschermende afweerreactie op gang te brengen.
Een internationaal consortium, waarin Radboudumc hoogleraar Medische Parasitologie Robert Sauerwein samenwerkte met Miguel Prudêncio van het Portugese Instituto de Medicina Molecular en Perry van Genderen van het Erasmus MC, heeft nu een fase 1/2a klinische studie afgerond waarin de veiligheid en effectiviteit van het vaccin werden getest. Hoewel geen van de 24 proefpersonen volledig beschermd was, daalde de infectie met malariaparasieten in de lever met 95%. De resultaten vormen een veelbelovende stap op weg naar een effectief vaccin. De benadering laat zien dat dit principe kan werken maar dat samenstelling van het vaccin of de dosering nog aanpassingen behoeven.
Over malaria
Malaria is met zo’n 216 miljoen gevallen en 400.000 doden per jaar een van de grootste infectieziekten van deze tijd. De laatste jaren is er een toename in het aantal zieken, vooral in Sub-Sahara Afrika en Zuid-Amerika.
De meest dodelijke vorm van malaria wordt veroorzaakt door een eencellige parasiet, Plasmodium falciparum, die door muggen wordt overgedragen op mensen en andersom. Eenmaal in de mens ontwikkelt de parasiet zich in vijf fasen van een ongeslachtelijke cel tot volgroeide mannelijke en vrouwelijke geslachtscellen. Die cellen kunnen vervolgens weer door muggen opgezogen worden, waarna bevruchting van de parasieten in de muggenmaag plaatsvindt. De nakomelingen kunnen na een steek van de mug weer in de mens terechtkomen. Het voorkomen van de verspreiding van malaria wordt gezien als een van de grootste uitdagingen bij de bestrijding van malaria.
Bron: RadboudUMC
