Robert Zatorre ontvangt de C.L. de Carvalho-Heinekenprijs
ArrayRobert Zatorre ontvangt de C.L. de Carvalho-Heinekenprijs voor de Cognitieve Wetenschappen 2020
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft de C.L. de Carvalho-Heinekenprijs voor de Cognitieve Wetenschappen 2020 toegekend aan Robert Zatorre, hoogleraar Neurowetenschappen aan de McGill University (Canada) en onderzoeker in het Montreal Neurological Institute-Hospital (The Neuro). Zatorre krijgt de prijs voor zijn bijdrage aan het vakgebied van de muziekcognitie. Hij onderzoekt hoe ons zenuwstelsel ervoor zorgt dat we muziek kunnen maken en daarvan kunnen genieten.
De Heinekenprijzen zijn de grootste internationale wetenschapsprijzen van Nederland. Elke twee jaar worden deze toegekend aan vijf gerenommeerde onderzoekers. De prijs is in 1964 in het leven geroepen door Alfred H. Heineken, als eerbetoon aan zijn vader Dr. Henry P. Heineken. In de eerste week van juni worden de prijswinnaars van 2020 bekend gemaakt.
Zatorre zet de toon voor wetenschappelijke benadering van muziek
Robert Zatorre heeft baanbrekende ontdekkingen gedaan over de wijze waarop mensen geluid waarnemen, en dan met name spraakklanken en muziek. Muziek en spraak zijn de belangrijkste communicatievormen voor mensen. Als we begrijpen hoe onze hersenen muziek en spraak verwerken, leren we meer over de werking van het brein. Zatorre is een van de pioniers op het vakgebied van de muziekcognitie.
Impact van muziek
Zatorre publiceerde in februari van dit jaar in het toonaangevende vakblad Science zijn bevinding dat de linkerhersenhelft de teksten uit liedjes verwerkt, terwijl de rechterhersenhelft de melodie registreert. Wetenschappers wisten al langer dat schade aan de linkerhersenhelft begrip van spraak beïnvloedt en dat schade aan de rechterhelft betekent dat je muziek niet goed hoort. Waarom dat zo is, ontdekte Zatorres onderzoeksgroep recentelijk door het gebruik van fMRI-scans. Zij toonden aan dat iedere hersenhelft een eigen onderscheidende functie heeft voor specifieke akoestische kenmerken van geluiden, die van belang zijn bij spraak of muziek.
In een andere, veelbesproken serie van studies toonde Zatorre en zijn studenten aan dat het beloningssysteem in de hersenen wordt geactiveerd als mensen naar emotionele muziek luisteren. Vervolgens ontdekte hij dat als mensen naar zogenaamde ‘emotionele piekmomenten’ in muziek luisteren – momenten waarop mensen een ‘rilling van plezier voelen’ – hersencellen de neurotransmitter dopamine afgeven. Ons brein geeft dopamine af bij gedrag dat essentieel is om te overleven, zoals eten, maar dus ook tijdens het luisteren van muziek, terwijl dat niet nodig is om te overleven. Momenteel onderzoekt Zatorre of muziek ertoe bijdraagt dat we beter kunnen omgaan met de stress die de Covid-19 pandemie veroorzaakt.
Toepassing muziekverwerking
Zatorre wordt beschouwd als de pionier van muziekcognitie. Hij heeft het voortouw genomen in het onderzoek op dit terrein door de toepassing van cognitieve neurowetenschappen te combineren met de studie van muziekverwerking. Zatorre en zijn onderzoeksgroep werkten aan het idee dat muzikale training er mogelijk voor zorgt dat mensen beter in staat zijn om te begrijpen wat een ander zegt (spraakverwerking). Hij toonde namelijk aan dat musici een sterkere koppeling van auditieve en motorische gebieden hebben dan niet-musici bij het verwerken van spraak, vooral in lawaaierige omstandigheden. Deze bevindingen kunnen mogelijk toepassingen bieden voor het verlichten van spraakperceptieproblemen: problemen met het verwerken van wat iemand anders zegt. Deze problemen treden vaker op bij ouderen en bij mensen met gehoorstoornissen.
Deze bevindingen kunnen mogelijk toepassingen bieden voor het verlichten van spraakperceptieproblemen: problemen met het verwerken van wat iemand anders zegt. Deze problemen treden vaker op bij ouderen en bij mensen met gehoorstoornissen.
Foto: Robert Zatarro
Bron: Communicatiebureau De Wolven
