Openheid over tijgermug is dringend geboden

Minister-president Mark Rutte heeft afgelopen vrijdag beloofd dat de overheid transparanter wordt in de informatie naar buiten toe. Dat is ook nodig rond de tijgermug, die meer dan 20 virusziekten kan overdragen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt de locaties waar tijgermuggen gevonden zijn nog steeds geheim, zelfs nadat de Raad van State heeft uitgesproken dat die gegevens openbaar gemaakt moeten worden. Dat beperkt ook de mogelijkheden voor het doen van handhavingsverzoeken.

De tijgermug is een mug die van oorsprong uit Azië komt en meer dan 20 virusziekten en parasieten kan overdragen op mens en dier, zoals dengue ofwel knokkelkoorts, zika, chikungunya, gele koorts en hartworm. Bekende invoerroutes voor Nederland zijn de import van gebruikte banden en het sierplantje Lucky bamboo.

Wilfred Reinhold, voorzitter van stichting platform Stop invasieve exoten: “Zeer opmerkelijk: in antwoord op recente Kamervragen van D66-ers Tjeerd de Groot en Antje Diertens benoemt minister van Medische Zorg Tamara van Ark die invoerroutes niet eens. Ze heeft het vagelijk over ‘invoer van producten’ en ‘risicoproducten’, terwijl in antwoord op  eerdere Kamervragen gewoon nog werd gesproken over gebruikte banden en Lucky bamboo. In plaats van opener is de overheid nog geheimzinniger geworden.”

Openheid rond tijgermuggen is geen vrijblijvende zaak, het is verplicht. In augustus 2019 heeft de Raad van State uitgesproken dat de locatiegegevens van tijgermuggen openbaar moeten zijn. Als het gaat om vangsten bij bedrijven, moeten de namen van die bedrijven bekend worden gemaakt. En als tijgermuggen in woonwijken worden aangetroffen, moeten de X- en Y-coördinaten (minus de laatste 2 cijfers) openbaar worden gemaakt.

De NVWA (nog) geeft sinds augustus 2019 geen gehoor te aan de uitspraak, en vermeldt op haar webpagina met vangstgegevens  –  die maandelijks wordt bijgewerkt –  wel de gemeente en de woonwijk, maar niet de bedrijfsnaam of de X- en Y-coördinaten.

Direct na de uitspraak van de hoogste bestuursrechter, heeft het platform alle vangstgegevens sinds 2005 opgevraagd bij de NVWA. Maar bijna anderhalf jaar later heeft de NVWA die gegevens nog steeds niet openbaar gemaakt.

Dit gebrek aan openheid heeft ook consequenties voor de handhaving: in mei 2019 verklaarde de minister van Volksgezondheid een handhavingsverzoek van het platform niet-ontvankelijk, omdat in het verzoek de bedrijfsnamen niet waren genoemd. Die zaak ligt nu bij de rechter.

·         Link naar antwoorden op recente Kamervragen over Westnijlvirus en de tijgermug (vanaf vraag 4): https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/12/18/beantwoording-kamervragen-over-het-artikel-eerste-besmetting-met-westnijlvirus-in-nederland

·         Uitspraak Raad van State over openbaarheid informatie over tijgermug: https://www.raadvanstate.nl/@116854/201807233-1-a3/

·         Webpagina NVWA met vangstgegevens exotische muggen: https://www.nvwa.nl/onderwerpen/muggen-knutten-en-teken/vondsten

Wilfred Reinhold, stichting platform Stop invasieve exoten

Gastblog