Coronavariant B.1.525 al in veertien landen
ArrayCoronavariant B.1.525 is inmiddels aangetroffen in veertien landen, zo blijkt uit een internationaal overzicht dat onderzoekers van onder meer de Universiteit van Edinburgh bijhouden. Nederland wordt daar nog niet op vermeld, maar de variant is ook hier al twee keer ontdekt.
B.1.525 deelt een mutatie met de B.1.351-variant die voor het eerst werd ontdekt in Zuid-Afrika. Door de mutatie kan het het immuunsysteem kan ontwijken. Onderzoekers in het VK en Nigeria hebben een nieuwe SARS-CoV-2-variant geïdentificeerd met mutaties die reeds aanwezige immuniteitsverlenende neutraliserende antilichamen te omzeilen. Het is sindsdien gevonden in 11 andere landen, waaronder Denemarken, de VS en Australië. B.1.525 kent een handvol mutaties, waaronder een op het spike-eiwit E484K. Deze mutatie werd ook aangetroffen in varianten die in Zuid-Afrika en Brazilië opdoken. B.1.525 vertoont overeenkomsten met de in hoge mate overdraagbare B.1.1.7-variant die ook in het VK opkwam.
“We weten nog niet hoe goed deze [nieuwe] variant zich zal verspreiden, maar als het succesvol is, kan worden aangenomen dat de immuniteit tegen een vaccin of eerdere infectie zal worden afgeremd”, zegt Simon Clarke, universitair hoofddocent cellulaire microbiologie aan de University of Reading in het VK, aldus The Guardian. Moderna en Pfizer werken inmiddels al aan de ontwikkeling van booster-shots om vaccins een voorsprong te geven tegen de vele nieuwe virusvarianten. Het goede nieuws is dat, omdat veel van de varianten dezelfde mutaties delen, nieuwe vaccinversies bieden waarschijnlijk tegen verschillende versies van het virus, zoblijkt uit een artikel i The Guardian.
“Deze [E484K] verandering lijkt op dit moment de belangrijkste verandering te zijn die eerdere immuniteit van het virus lijkt te kunnen omzeilen”, zegt Jonathan Stoye, van het Francis Crick Institute. Er is geen bewijs dat B.1.525 een ernstigere ziekte veroorzaakt of besmettelijker is, zegt Yvonne Doyle, de medisch directeur van Public Health England, volgens een verklaring tegenover Reuters.
Als een virus zich vermenigvuldigt, kan het steeds een heel klein beetje veranderen. Meestal is die verandering (of mutatie) zo klein dat het bijna geen invloed heeft op hoe ziek je wordt en hoe het virus zich verspreidt. Soms zorgt een verandering er wel voor dat een virus zich anders gedraagt en bijvoorbeeld makkelijker verspreidt. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu houdt veranderingen in het coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome -CoV coronavirus -2 en de gevolgen ervan echter goed in de gaten.
Van virussen is bekend dat ze vaak veranderen. Van het coronavirus SARS severe acute respiratory syndrome -CoV2 zijn al duizenden varianten. In het laboratorium onderzoekt het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu welke varianten er in Nederland zijn en wat dat betekent voor de verspreiding in Nederland. Dit noemen we kiemsurveillance . Het is vooral belangrijk om te weten of de varianten die rondgaan ook nieuwe eigenschappen hebben die extra risico’s met zich meebrengen. Bijvoorbeeld omdat ze makkelijker overgedragen worden, omdat mensen er zieker van worden, of omdat de virusvarianten minder goed op vaccinatie reageren.
Varianten in Nederland
Varianten van het coronavirus SARS-CoV coronavirus -2 die wereldwijd gevolgd en onderzocht worden zijn:
- De Britse variant
- De Britse variant + E484K
- De Zuid-Afrikaanse variant
- Twee Braziliaanse varianten (P1 en P2)
- De variant B.1.525 + E484K + F888L
In onderstaand overzicht staat de stand van zaken over de verspreiding van de verschillende virusvarianten in Nederland. Wat dat betekent voor de Nederlandse situatie staat in de wekelijkse epidemie-update van het RIVM.
| Virusvariant | Aantal uit kiemsurveillance | Aantal uit bron- en contactonderzoek |
|---|---|---|
| Britse variant | 411 | – |
| Zuid-Afrikaanse variant | 26 | 28 |
| Braziliaanse variant P1 | 1 | 3 (met reisgeschiedenis) |
| Braziliaanze variant P2 | 2 (zonder reisgeschiedenis) | 7 (met reisgeschiedenis) |
| Britse variant met E484K-mutatie | 1 | – |
| De variant B.1.525 + E484K + F888L | 2 | – |
Verschil eiwitten
Het verschil in de Britse, Zuid-Afrikaanse, Braziliaanse varianten en de B.1.525 variant lijkt vooral te zitten in de veranderingen aan het ‘spike-eiwit’, de stekeltjes van het coronavirus. De eiwitten van deze virusvarianten kunnen zich mogelijk beter aan menselijke cellen hechten.
De Britse variant
In december 2020 werd de Britse variant van het virus ook in Nederland aangetroffen. Dit gebeurde in het laboratorium van het RIVM. De Britse variant wint intussen steeds meer terrein in Nederland. Steeds meer mensen raken besmet met deze variant.
Inmiddels is uit onderzoek in het Verenigd Koninkrijk duidelijk geworden dat mensen die daar besmet raken met de Britse variant zieker werden en vaker kwamen te overlijden dan het geval was bij de ‘oude’ varianten. Het reproductiegetal van de Britse variant ligt naar schatting hoger dan bij de oude variant. Dit getal staat voor het gemiddeld aantal mensen dat iemand met COVID-19 besmet.
Ook kinderen kunnen besmet raken met de Britse variant, ook al gebeurt dat minder vaak dan bij volwassenen. Onderzoek in de gemeente Lansingerland toonde dit aan. Waarschijnlijk ontwikkelen kinderen iets vaker (milde)klachten als ze besmet raken met de Britse variant. De klachten zijn over het algemeen milder dan die bij volwassenen. Besmette kinderen kunnen het virus doorgeven binnen een huishouden en ook op school. Het is nog niet duidelijk of basisschoolkinderen de variantvirussen ook minder vaak overdragen dan volwassenen, zoals dat wel het geval is bij het ‘oude’ type. Voor nu zijn er geen aanwijzingen dat de vaccinatie niet beschermt tegen de Britse variant van het virus. Wereldwijd wordt dat goed in de gaten gehouden.
Zorgelijke verandering in Britse variant ( E484K)
Virussen muteren voortdurend. Soms ondervindt een virusvariant voordeel van bepaalde mutaties, bijvoorbeeld doordat het sneller verspreidt. Dit soort mutaties geven de virusvarianten een voordeel ten opzichte van de oude, circulerende varianten. Sommige mutaties kunnen onafhankelijk van elkaar bij verschillende varianten in de wereld opduiken. Het Verenigd Koninkrijk maakte eerder al melding van het optreden van een nieuwe mutatie in de Britse variant, E484K, in het ‘spike-eiwit’. Deze E484K-mutatie wordt als zorgelijk beschouwd en is eerder aangetoond in de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse varianten. Bij deze E484K-mutatie is de opgebouwde afweer na vaccinatie of na een eerdere besmetting mogelijk minder goed. Ook is de mutatie waarschijnlijk van invloed op de sterkte van de binding van het virus aan cellen in ons lichaam. Deze E484-mutatie in de Britse variant is ook in Nederland in de kiemsurveillance aangetoond.
De Zuid-Afrikaanse variant
De Zuid-Afrikaanse variant werd in Nederland begin januari 2021 vastgesteld. Ook deze variant van het virus lijkt, net als de Britse variant, besmettelijker te zijn dan de variant die we tot nu toe in Nederland hadden, net als de Britse variant. Hoe het virus reageert op de huidige vaccins, wordt momenteel wereldwijd onderzocht.
Er is tot nu toe geen reden om aan te nemen dat het ziekteverloop van de Zuid-Afrikaanse variant anders of ernstiger is dan bij de oude variant.
De Braziliaanse variant
Er zijn in Nederland twee nieuwe varianten van het coronavirus gevonden die beide hun oorsprong in Brazilië hebben. Het gaat om de P1- en de P2-variant.
De P1-coronavariant werd vooral gevonden bij uitbraken in- en om Manaus, de hoofdstad van de Braziliaanse staat Amazonas. Er is bij deze variant nog geen duidelijkheid of de ziekte anders verloopt. De variant heeft onder andere drie veranderingen in het Spike-eiwit, de stekeltjes van het coronavirus, die als zorgelijk worden beschouwd. Deze drie veranderingen zijn vrijwel identiek aan de veranderingen in de Zuid-Afrika variant. Bij deze variant lijkt de afweer door vaccinatie of doordat je het virus al eens hebt gehad mogelijk minder goed te zijn. Dit wordt momenteel (inter)nationaal onderzocht.
De P2-coronavariant is een variant die breed verspreid in Brazilië voorkomt. Bij deze variant lijkt de afweer door vaccinatie of doordat je het virus al eens hebt gehad mogelijk minder goed te zijn. Ook bij deze variant is nog veel onduidelijk over de manier waarop de ziekte verloopt.
De variant B.1.525
In de kiemsurveillance, in de regio Rotterdam-Rijnmond en de regio Limburg Noord is een nieuwe coronavariant (B.1.525) gevonden. Deze variant werd voor het eerst in Denemarken gemeld. Ook deze variant heeft de mutatie E484K samen met een andere kenmerkende mutatie (F888L). Nader onderzoek vindt momenteel plaats in Denemarken en Nederland.
Voorkom besmetting met mutaties
Voor alle varianten van het coronavirus geldt: houd je aan de maatregelen. Laat je zo snel mogelijk testen bij (milde) klachten en volg isolatie- en quarantainemaatregelen strikt op. Als er een besmetting met één van de varianten wordt aangetroffen, start de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst bron- en contactonderzoek op.
Het RIVM meldde eerder dat de bewuste versie van het virus is gevonden in de regio’s Rotterdam-Rijnmond en Limburg Noord. Het instituut doet nog nader onderzoek, net als onder meer de Britse en Deense gezondheidsdiensten.
Wat “extra alarmerend” is aan variant B.1.525, is dat het een mutatie bevat die ook zit in andere problematische versies van het virus, zoals de Zuid-Afrikaanse en Braziliaanse varianten, zegt een woordvoerder van het RIVM. “Deze mutatie lijkt van invloed te zijn op de werking van de huidige generatie vaccins”, aldus de woordvoerder.
