Verduidelijking van vak Cliëntondersteuner essentieel om recht op onafhankelijke cliëntondersteuning te borgen

De toeslagenaffaire is één van de voorbeelden, die laat zien dat burgers soms moeten worden beschermd tegen de dwalingen en complexiteit van het systeem. Burgers lopen ook vast in het verkrijgen van zorg en ondersteuning. Daarom is er een functie in de wet opgenomen: cliëntondersteuning. Een cliëntondersteuner staat naast de burger en zoekt vanuit het belang van de burger naar oplossingen.

Mensen weten echter vaak niet dat zij een beroep kunnen doen op een cliëntondersteuner. Dat blijkt uit het SCP rapport ‘Sociaal domein op koers?’ uit 2020. Hierin staat dat ‘uit de evaluaties blijkt dat de bekendheid en het gebruik van onafhankelijke cliëntondersteuning laag zijn. Acht op de tien Wmo-melders, twee op de drie ouders van kinderen met jeugdhulp en twee op de drie cliënten van de Participatiewet waren niet op de hoogte dat zij onafhankelijke cliëntondersteuning konden krijgen’. Ook uit een vorig jaar uitgevoerde landelijke benchmark van ZorgfocuZ blijkt dat 66 procent van de ondervraagde Wmo-cliënten niet weet dat ze een beroep kan doen op onafhankelijke cliëntondersteuners.

Beroepsvereniging van cliëntondersteuners (BCMB)

De beroepsvereniging van cliëntondersteuners (BCMB) wil daarom dat duidelijker in de wet wordt omschreven wat een onafhankelijke cliëntondersteuner doet, wanneer je een beroep op cliëntondersteuning kunt doen en waar een cliëntondersteuner aan moet voldoen. Op deze manier wordt volgens BCMB de bekendheid van het vak vergroot én de kwaliteit geborgd.

Voorzitter Trudy Roffel: “Cliëntondersteuning wordt nu op veel verschillende manieren ingevuld, ook met verschillende benamingen. Dat maakt de zoektocht naar een professional, die kan helpen met levensbrede vraagstukken voor veel mensen nodeloos ingewikkeld.”

De bekendheid moet dus omhoog. Maar ook de kwaliteit moet worden geborgd. Roffel: “Er zijn teveel mensen die zich cliëntondersteuner noemen, terwijl ze niet alle kennis, behorend bij deze functie, in huis hebben. Cliëntondersteuning gaat vaak om complexe problematiek. Kennis van verschillende stelsels, wetgeving en doelgroepen is vereist.” Cliëntondersteuners versterken de cliënt of burger in het krachtenveld met overheid, aanbieders, inkopers en indicatiestellers. Deze complexiteit vraagt om kwaliteit.

Om kwaliteit duurzaam te borgen heeft BCMB het Register van Cliëntondersteuners opgericht en ondergebracht bij het onafhankelijke Registerplein. Door hun registratie tonen professionals aan dat zij hun expertise up-to-date houden met scholing en intervisie.

Aandacht voor cliëntondersteuning

Aandacht voor cliëntondersteuning BCMB wil dat inschrijving in het beroepsregister net als bij jeugdprofessionals bij wet wordt geregeld. Op dit moment adviseert de beroepsvereniging inkopers van cliëntondersteuning (gemeenten, zorgkantoren) al deze registratie voor cliëntondersteuners verplicht te stellen. In de Wlz is dit inmiddels vastgelegd in het kwaliteitskader. Uit eigen onderzoek van BCMB blijkt echter dat bij gemeenten nauwelijks iets te vinden is over kwaliteitsbeleid bij de inkoop van onafhankelijke cliëntondersteuning.

BCMB pleit voor verduidelijking van de functie en het borgen van de kwaliteit om willekeur te voorkomen. Als er meer eenduidigheid in de functie en randvoorwaarden komt, wordt het ook veel makkelijker om burgers te informeren over hun recht op onafhankelijke cliëntondersteuning. 

JdLMF