Microbieel collectivisme: een doorbraak in Leishmaniasis onderzoek

Het ITG ontrafelt het geheim van de dodelijke parasiet dankzij revolutionaire DNA-technologie

Wetenschappers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen ontrafelden het geheim achter het ongekende aanpassingsvermogen van de dodelijke parasiet Leishmania. Ze ontdekten dat de parasiet in staat is om snel cellen te generen met een grote verscheidenheid aan chromosoomnummers. Hierdoor heeft hij een ongehoord potentieel om aan geneesmiddelen en vaccins te ontsnappen. Deze studie is een belangrijke stap in de wapenwedloop tegen deze “slimme” parasieten. Het gerespecteerde tijdschrift Nucleic Acids Research publiceerde de bevindingen.

In een eerdere studie gebruikten moleculaire parasitologen van het ITG sequeneren, een techniek die de unieke code van DNA kan lezen, om het genoom van verschillende Leismania stammen bij patiënten met leishmaniasis te isoleren. Dit omvatte massieve en gelijktijdige sequencing van de miljoenen cellen waaruit elke stam bestaat en toonde aan dat het gemiddelde aantal verschillende chromosomen per celpopulatie verschilt. Bij de mens, brengen variaties in het aantal chromosomen in verband met ziekten zoals kanker of aandoeningen zoals het syndroom van Down. Voor de parasiet is dit vermogen om het chromosoomgetal te veranderen een voordeel.

Een overlevingspakket tegen geneesmiddelen en vaccins

In hun nieuwe studie, gefinancierd door het Vlaams departement Economie, Wetenschap en Innovatie, gingen de ITG-wetenschappers een stap verder. Gabriel Negreira, een Braziliaanse doctoraatsstudent en eerste auteur van de studie zegt: “Door gebruik te maken van een revolutionaire DNA-technologie, genaamde single cell genome sequencing, waren we in staat om elke cel afzonderlijk te sequeneren.” De auteurs ontdekten dat binnen een celpopulatie geïsoleerd van een patiënt de cellen ook individueel verschillen. Dit fenomeen wordt mozaïek aneuploïdie genoemd. “De vraag is waarom mozaïek aneuploïdie zo snel optreedt in parasieten die zijn afgeleid van een enkele individuele cel,” voegt dr. Malgorzata Anna Domagalska, leidster van het onderzoeksproject, toe. “We denken dat elk van deze cellen een overlevingskit bevat voor een bepaalde omgevingsstress, zoals blootstelling aan een geneesmiddel. Als een bepaalde stress optreedt, kan de hele populatie cellen verdwijnen. Behalve die ene cel die de juiste overlevingskit bevat en dus de populatie zou kunnen herstellen. Populatie boven individuele cellen, of een soort van microbieel collectivisme.” Dit laat zien hoe veelzijdig parasieten kunnen zijn en hoe ze kunnen ontsnappen aan medicijnen en vaccins “Wij wetenschappers, moeten creatief zijn en een volgende stap zetten in de wapenwedloop tegen deze slimme parasieten. We hopen in de toekomst onder andere de mechanismen van mozaïcisme te begrijpen en deze te blokkeren. Dit kan nieuwe wegen naar geneesmiddelen openen”, verklaart prof. Jean-Claude Dujardin, hoofd van de Dienst Moleculaire Parasitologie van het ITG.

Verwaarloosde ziekten zoals leishmaniasis staan hoog op de ITG-agenda

De infectieziekte leishmaniasis ontstaat door een parasiet die door de beet van een zandvlieg wordt overgedragen. De gevolgen kunnen stigmatiserend en bovendien dodelijk zijn. De ziekte treft elke jaar 300.000 mensen, in niet minder dan 88 landen, waaronder ook Zuid-Europese. Daarmee is Leishmaniasis na malaria een van de belangrijkste parasitaire ziekten. Tot op heden bestaat er geen vaccin en slechts een beperkt aantal geneesmiddelen. Leishmaniasis behoort tot de ‘verwaarloosde ziekten’, een groep van twintig infectieziekten waaronder slaapziekte en hondsdolheid. Ze komen vooral in de ontwikkelingslanden voor en treffen hoofdzakelijk mensen die in armoede en slechte hygiënische omstandigheden leven. Bij het ITG staan verwaarloosde ziekten hoog op de agenda. Het instituut voert klinisch, epidemiologisch en biomedisch onderzoek om deze ziekten te bestrijden.

Bron: ITG

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.