Ethische en maatschappelijke factoren wegen mee bij testen donorbloed

Afwegingskader testen van bloeddonaties

Bij besluiten over het al dan niet inzetten van testen om de veiligheid van donorbloed te waarborgen, spelen naast de formele, cijfermatige criteria ook ethische en maatschappelijke overwegingen een rol. Dat gebeurt alleen niet altijd expliciet. Daardoor is soms niet duidelijk waarom een test die niet kosteneffectief is, toch wordt ingevoerd of gehandhaafd. Op verzoek van de staatssecretaris van VWS heeft de Gezondheidsraad een afwegingskader opgesteld voor een transparantere besluitvorming over het testen van bloeddonaties.

Als donorbloed besmet is met een ziekteverwekker kan een bloedtransfusie leiden tot ernstige gezondheidsklachten bij de ontvanger. Vanwege dit risico op een transfusie-overdraagbare infectie is het van belang om donorbloed te testen. De bloedvoorzieningsorganisatie test alle bloeddonaties nu standaard op vijf infectieziekten. Dat testen is vaak niet kosteneffectief. Dat komt niet zozeer doordat de afzonderlijke testen zelf zo duur zijn, maar eerder doordat donorbloed zelden besmet is. Om één besmette donatie op te sporen moeten heel veel testen worden uitgevoerd. Dat kost veel geld, geld dat ook aan andere zorg besteed had kunnen worden.

Er kunnen legitieme argumenten zijn om een niet-kosteneffectieve bloeddonatietest toch te handhaven of in te voeren. Wat bijvoorbeeld een rol speelt is dat bloed voor veel mensen een bijzondere betekenis heeft waardoor ze meer belang hechten aan het minimaliseren van risico’s dan bij andere terreinen van de zorg. Veel mensen verwachten dat de overheid ervoor zorgt dat de bloedvoorziening veilig is. Transfusie-gerelateerde infecties kunnen zorgen voor een vertrouwensbreuk. Ook kan het zorgen voor maatschappelijke onrust, zeker wanneer het gaat om ziekten waar een stigma op rust of ziekten die mensen in het dagelijks leven kunnen vermijden door hun eigen gedrag.

In de besluitvorming is vaak niet duidelijk in welke mate dit soort overwegingen een rol hebben gespeeld. De Gezondheidsraad heeft een afwegingskader opgesteld aan de hand waarvan naast de formele en cijfermatige criteria—zoals nut, uitvoerbaarheid en kosteneffectiviteit—ook de contextuele factoren expliciet worden meegewogen. Uit de uiteindelijke afweging moet helder blijken op welke gronden een niet-kosteneffectieve test wel of niet wordt aanbevolen.

De publicatie Afwegingskader testen van bloeddonaties (nr. 2022/23) is te downloaden van www.gezondheidsraad.nl.

Bron: Gezondheidsraad

Redactie Medicalfacts/ Janine Budding

https://www.medicalfacts.nl

Ik heb mij gespecialiseerd in interactief nieuws voor zorgverleners, zodat zorgverleners elke dag weer op de hoogte zijn van het nieuws wat voor hen relevant kan zijn. Zowel lekennieuws als nieuws specifiek voor zorgverleners en voorschrijvers. Social Media, Womens Health, Patient advocacy, patient empowerment, personalized medicine & Zorg 2.0 en het sociaal domein zijn voor mij speerpunten om extra aandacht aan te besteden.

Ik studeerde fysiotherapie en Health Care bedrijfskunde. Daarnaast ben ik geregistreerd Onafhankelijk cliëntondersteuner en mantelzorgmakelaar. Ik heb veel ervaring in diverse functies in de zorg, het sociaal domein en medische-, farmaceutische industrie, nationaal en internationaal. En heb brede medische kennis van de meeste specialismen in de zorg. En van de zorgwetten waaruit de zorg wordt geregeld en gefinancierd. Ik ga jaarlijks naar de meeste toonaangevende medisch congressen in Europa en Amerika om mijn kennis up-to-date te houden en bij te blijven op de laatste ontwikkelingen en innovaties. Momenteel ben doe ik een Master toegepaste psychologie.

De berichten van mij op deze weblog vormen geen afspiegeling van strategie, beleid of richting van een werkgever noch zijn het werkzaamheden van of voor een opdrachtgever of werkgever.