Spelen: een wondermiddel voor de gezondheidszorg?
ArrayToponderzoeker rond dementie en TU Delft-ontwerpers onderzoeken de groeiende rol van creatieve innovatie in de zorgsector
Vernieuwende rol van design in de zorgsector
De omvang en ernst van de uitdagingen in de gezondheidszorg zijn duidelijk, en ook strategieën en medische onderzoeksprogramma’s moeten op de schop. Welke rol kunnen ontwerpers hier spelen? De gezondheidszorg wordt geconfronteerd met een combinatie van stevige uitdagingen, waaronder een groeiend aantal patiënten, stijgende kosten en een tekort aan zorgpersoneel. Ligt hier een onderbenutte kans voor de sector om te profiteren van de speelse en soms onconventionele kracht van design? Kunnen designers mee een gezonde samenleving ontwerpen?
De dementie-uitdaging als case
In Nederland zijn er naar schatting 280.000 mensen met dementie. Volgens recente prognoses zal dat aantal groeien tot 420.000 in 2030 en 520.000 in 2040, waardoor de zorgkosten zullen stijgen van € 6,6 miljard naar € 15,6 miljard in 2040. Dementie is hard op weg om de grootste doodsoorzaak in Nederland en de duurste ziekte te worden.[1] Toponderzoeker op het gebied van dementie, professor Philip Scheltens:
“Dementie is DE grootste uitdaging voor ons allemaal wat betreft de ‘cure’ voor morgen en de ‘care’ van vandaag.”
Symposium ter ere van de uitvinder van de Tovertafel – 6 februari 2024
Deze uitdagingen staan centraal tijdens een symposium van de TU Delft op dinsdag 6 februari. “Beyond Cure and Care: a Symposium on Purposeful Play for Better Health” is georganiseerd ter ere van de alumnus van het jaar van de universiteit, Hester Le Riche. Dr. Le Riche ontwikkelde de Tovertafel, dat is een innovatie die apathie bij dementiepatiënten tegengaat door middel van interactieve lichtspellen die op een tafel worden geprojecteerd. Wereldwijd is de Tovertafel in zo’n 10.000 zorginstellingen te vinden.
Hester wordt op het podium van de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft vergezeld door emeritus hoogleraar cognitieve neurologie aan de VU en partner bij het EQT Life Sciences Dementia Fund, Philip Scheltens, en door ontwerponderzoekers die werkzaam zijn in de gezondheidszorg, waaronder hoogleraar fysieke ergonomie Richard Goossens. Het evenement, dat presentaties, prototypes en paneldiscussies omvat, zal focussen op de maatschappelijke uitdaging van dementie, de bijdrage van Hester Le Riche in de gezondheidszorg vieren en een licht schijnen op het potentieel voor een grotere rol van design in de gezamenlijke uitdaging van de bouw aan een gezonde samenleving.
Hester zegt: “Ik ben dankbaar dat Industrieel Ontwerpen mij heeft geleerd en geïnspireerd om ontwerper te worden op het gebied van gezondheid, en ik ben er trots op dat onze universiteit de impact erkent die we maken voor mensen met cognitieve uitdagingen.”
Drie cases:
De Tovertafel van Hester Le Riche
Hester Anderiesen-Le Riche studeerde Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft. Tijdens haar promotieonderzoek onderzocht ze hoe ouderen met dementie gestimuleerd konden worden tot fysieke activiteit en sociale interactie.
Jarenlang onderzoek staat aan de basis van het succes van de Tovertafel-spellen. Tijdens haar promotie werkte Le Riche nauw samen met hoogleraar neuropsycholoog Erik Scherder van de Vrije Universiteit Amsterdam en hoogleraar fysieke ergonomie Richard Goossens van TU Delft. Goossens: “Tijdens haar promotieonderzoek raakte Hester serieus geïnteresseerd in spelontwerp. Door het combineren van haar inzicht in menselijk gedrag met veldonderzoek in verpleeghuizen kon ze de positieve impact van de Tovertafel wetenschappelijk onderbouwen.” Nog steeds staat onderzoek centraal bij haar bedrijf. Alle spellen worden ontwikkeld via co-designmethoden, in nauwe samenwerking met de doelgroep en hun (zorg)omgeving. Verder blijft Le Riche samenwerken met universiteiten en onderzoeksorganisaties in de meeste landen waar zij haar producten verkoopt, waarbij ook de effecten op de zorgprofessionals worden onderzocht. De Tovertafel blijkt een rol te kunnen spelen bij het verlagen van de werkdruk en het verhogen van het werkplezier.
Tover staat aan de vooravond van twee grote stappen. Het bedrijf heeft net nieuwe hardware gelanceerd, de Tovertafel Pixie. Met dit mobiele en flexibele product, dat zich richt op persoonsgerichte zorg, zetten ze de volgende stappen in de dementiezorg. Daarnaast zetten ze een stap naar een nieuwe markt door de Tovertafel te introduceren in het onderwijs. De speciaal ontworpen spellen helpen kinderen met speciale behoeften om sociaal-emotionele vaardigheden te oefenen in een inclusieve leerruimte waarin alle kinderen samen kunnen spelen, ongeacht hun capaciteiten.
Bo – een slim Product-Service-Systeem ter ondersteuning van spelen bij kinderen met hartafwijkingen door Hosana Morales
Als afstuderend masterstudent aan het Cardio Lab van de TU Delft, faculteit Industrieel Ontwerpen, werkte Hosana Morales samen met het Erasmus Medisch Centrum-Sophia Kinderziekenhuis en Philips Design aan de ontwikkeling van een slim Product-Service-Systeem om kinderen met hartafwijkingen te ondersteunen bij een actief leven, zonder gehinderd te worden door de ‘overbezorgdheid’ van hun familie, die ertoe kan leiden dat deze kinderen te weinig bewegen, waardoor hun hartaandoening mogelijk verergert.
Met behulp van ontwikkelingen in AI voerde Hosana een tekstuele analyse uit van honderden online verhalen die door families van patiënten in vijf landen werden geplaatst. Ze voerde ook gebruikersonderzoek uit met families en co-creatietechnieken met medische teams en professionele ontwerpers, die samen leidden tot de ontwikkeling van een high-fidelity prototype van een slimme chatbot met de naam Bo. Bo werd gebruikt om de interactie met gezinnen en het medische team te onderzoeken. Hosana’s prototype en bevindingen hebben geleid tot drie verdere onderzoeksprojecten om deze innovatie op de markt te brengen. Tegenwoordig zet Hosana haar ontwerponderzoek voort via haar PhD aan de TU Delft.
De Conversation Game van Leon van Klaveren
Geestelijke gezondheid is een serieuze zaak in onze huidige samenleving. Hoewel er nu een groot bewustzijn is over het belang van het verbeteren van onze geestelijke gezondheid, suggereren diagnoses een verontrustende paradox: hoewel we meer dan ooit verbonden zijn met anderen via nieuwe technologieën en sociale media, laten de cijfers zien dat we ons steeds eenzamer en minder begrepen voelen door de mensen om ons heen.
Voor zijn afstudeerproject stapte Leon van Klaveren af van het idee van snelle oplossingen en onderzocht hij het belang van sociale connecties als een manier om ons welzijn te verbeteren. Hij ontwikkelde een app die goede vrienden of familie uitnodigt om deel te nemen aan een gesprek. Een gesprek waarin we niet proberen te troosten of manieren te vinden om zo snel mogelijk van negatieve gevoelens af te komen, maar erover praten. Hij testte zijn prototype en ontdekte een significante vermindering van eenzaamheid, wat weer een positief effect heeft op ons mentale welzijn.
TU Delft | Industrieel Ontwerpen
Hoe zorgen we ervoor dat de snelheden van menselijke en technologische ontwikkeling gelijke tred houden? Dat is de focus van de faculteit Industrieel Ontwerpen (IO). Delftse ontwerpers zijn een brug tussen technologische innovatie en de behoeftes van mensen, onze maatschappij en organisaties. Zij ontwerpen hiervoor doelbewuste producten, diensten en systemen. IO is leider in ontwerponderzoek, met toepassingen op gebieden als mobiliteit, duurzaamheid, gezondheid, inclusiviteit en digitalisering alsook ontwikkeling van ontwerptools en methodes.
Een sterk onderzoeksteam van 350 personen en meer dan 2.000 studenten werken samen in onze bekende hal, laboratoria en studio’s. In nauwe samenwerking met de praktijk, de publieke sector en ngo’s en met oog op de toenemende complexiteit ontwerpen wij met ons onderzoek en onderwijs mogelijke toekomstscenario’s.
[1] Een samenhangend beeld van dementie en dementiezorg; Kerncijfers, behoeften, zorgaanbod en impact; Themarapportage van de Staat van Volksgezondheid en Zorg, 2018
Bron: TU Delft
