Mag een patiënt ‘nee’ zeggen?
ArrayPublieksdebat over zelfbeschikking in de zorg anno 2013
Woensdagmiddag 18 december 2013 organiseert ZonMw met de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) een publieksdebat over zelfbeschikking in de zorg. Het debat vindt plaats in het Theater van ’t Woord in de Centrale Bibliotheek Amsterdam, onder leiding van Inge Diepman. Burgers, beleidsmedewerkers, ervaringsdeskundigen en professionals worden nadrukkelijk gevraagd mee te debatteren om gezamenlijk tot nieuwe inzichten en perspectieven te komen.
Zelfbeschikking
Zelfbeschikking houdt in dat iedereen zelf vorm moet kunnen geven aan zijn of haar leven. In de gezondheidszorg lag daarbij vroeger de nadruk op het zogenaamde afweerrecht om ‘nee’ te (kunnen) zeggen tegen een behandeling. Tegenwoordig wordt het begrip zelfbeschikking veel breder ingevuld : de patiënt wordt gestimuleerd zijn eigen keuzes rond een behandeling te maken en zijn eigen leven invulling te geven. Maar leidt dit ook tot een betere zorg? Dit zal worden uitgediept aan de hand van een aantal thema’s waaronder ‘informed consent’ principe en bemoeizorg.
Informed consent
Zelfbeschikking komt tot uitdrukking in het beginsel van informed consent, geïnformeerde toestemming, waarbij een patiënt gebruik kan maken van het recht om ‘nee’ te zeggen tegen een behandeling. Ook heeft hij het recht op keuzevrijheid bij verschillende behandelopties. Bij informed consent lag in het verleden sterk het accent op het geven van informatie voorafgaand aan onderzoek of behandeling. Moet de informatieplicht daartoe beperkt blijven? Geldt de informatieplicht niet voor het gehele behandelproces? En ook voor het geven van informatie over complicaties, de nazorg of als er iets mis is gegaan?
Bemoeizorg
Bemoeizorg staat op gespannen voet met het beginsel van zelfbeschikking. Bij bemoeizorg bieden hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg ongevraagde zorg aan zogeheten zorgmijders met een complexe problematiek. Denk aan mensen met een ernstige psychiatrische problematiek, al dan niet in combinatie met een forensische achtergrond of verslaving. Bij het vormgeven van bemoeizorg opereren hulpverleners in een juridisch schemergebied. Zoeken zij daarbij niet te veel de grenzen op van de zelfbeschikking, omdat dit op termijn meer mogelijkheden kan bieden voor de zelfontplooiing van de betrokken zorgmijder?
Discussie vanuit verschillende perspectieven onder leiding van Inge Diepman met onder anderen:
- Inez de Beaufort (hoogleraar medische ethiek, Erasmus MC)
- Roland Friele (hoogleraar sociaal wetenschappelijke aspecten van wet en regelgeving in de gezondheidszorg, NIVEL/Universiteit van Tilburg)
- Arend Jan Heerma van Voss (jurist en journalist)
- Aart Hendriks (hoogleraar gezondheidsrecht, Universiteit Leiden/LUMC)
- Guy Widdershoven (hoogleraar ethiek, VUmc)
Voor meer informatie, kijk op www.zonmw.nl/moetalleswatkan.
Praktische informatie
- Datum: 18 december, 15:00 tot 17:00 uur
- Locatie: Theater van ’t Woord, 7e verdieping Centrale Bibliotheek, Oosterdokskade 143, Amsterdam
- Toegang: Met OBA-pas en Stadspas € 5,00 / normaal € 10,-. Kaarten zijn online via www.oba.nl/activiteit/
publieksdebat verkrijgbaar en bij de kassa op de begane grond.
Bron: ZonMw