Koningin Wilhelmina Onderzoeksprijs voor kankeronderzoeker Sanne Schagen
ArrayPrijzengeld van twee miljoen euro gaat naar onderzoek lange termijn cognitieve effecten van kankertherapie
Dr. Sanne Schagen, onderzoeker bij het Antoni van Leeuwenhoek, is dit jaar een van de twee winnaars van de Koningin Wilhelmina Onderzoeksprijs (KWO prijs). Dit is de grootste en belangrijkste prijs voor kankeronderzoek in ons land. Schagen ontvangt de prijs van twee miljoen euro uit handen van KWF Kankerbestrijding. Zij gaat het geld inzetten voor onderzoek naar de lange termijn cognitieve effecten van kankerbehandelingen.
Schagen werkt alweer twintig jaar in het Antoni van Leeuwenhoek als onderzoeker en klinisch neuropsycholoog. Zij heeft hier geholpen een volledig nieuw onderzoeksveld op te zetten. Rond de tijd dat Schagen afstudeerde werd ontdekt dat kankerpatiënten soms nog jaren na hun behandeling met chemotherapie last hebben van cognitieve problemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om geheugen- en concentratieproblemen. Schagen voelde zich erg betrokken bij deze problematiek, dus ging zij hiermee aan de slag binnen de onderzoeksgroep van psycholoog Frits van Dam. Sinds 2008 geeft ze leiding aan een eigen team van onderzoekers.
“Wij zijn er in de loop van de jaren achter gekomen dat veel kankerpatiënten te maken kunnen krijgen met deze klachten, maar dat dit allerlei verschillende oorzaken kan hebben”, zegt Schagen. “De meeste patiënten hebben er alleen tijdens hun behandeling last van. Maar een kleine groep patiënten heeft vijf of tien jaar na hun behandeling nog altijd geheugen- of concentratieproblemen.”
Schagen geeft een paar voorbeelden uit de praktijk: “Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die zich niet meer zo goed op hun werk kunnen concentreren als vroeger, of vaker dingen vergeten. Of die tijdens vergaderingen moeite hebben met het volgen van snel wisselende gesprekken. Wat ik ook regelmatig tegenkom is dat mensen het lastiger vinden om nieuwe technologie, zoals een nieuwe mobiele telefoon, onder de knie te krijgen Al dit soort dingen kunnen veel stress en frustratie opleveren. Mensen willen na hun ziekte graag weer normaal functioneren, maar dat lukt ze soms minder goed, of alleen met veel meer mentale inspanning.”
Het is op dit moment nog erg lastig om te voorspellen welke patiënten last zullen krijgen van dit soort lange termijn effecten van hun kankerbehandeling. Dat is een van de vraagstukken die Schagen met het geld van de KWO prijs wil aanpakken. Ook gaat zij onderzoeken hoe het kan dat kankerbehandelingen het brein beïnvloeden, oftewel, naar de achterliggende werkingsmechanismes. En tot slot gaat ze op zoek naar oplossingen, bijvoorbeeld in de vorm van medicatie of gedragsmatige interventies, zoals geheugentrainingen.
Schagen: “Doordat de behandelmogelijkheden afgelopen decennia zo zijn verbeterd, leven mensen die te maken krijgen met kanker steeds langer. Daardoor komt er nu ook meer oog voor het leven ná kanker. Ik ben KWF Kankerbestrijding heel dankbaar voor deze kans om onderzoek te doen naar hoe we de kwaliteit van leven van deze mensen kunnen vergroten.”